Gulden Vlies

De Orde van het Gulden Vlies werd in 1430 opgericht door Filips de Goede, hertog van Bourgondië. Deze exclusieve ridderorde was bedoeld om de hoge edellieden aan zijn persoon en zijn dynastie te binden. Het lidmaatschap van de orde werd door de hoge adel fel begeerd omdat het een geweldig prestige aan de leden gaf. De landsheer was tevens het hoofd van de orde, dus na Filips de Goede achtereenvolgens Karel de Stoute, Filips de Schone, Karel V, Filips II, enz.

Hoge edelen als Willem van Oranje, Lamoraal van Egmond en de graaf van Horn waren ook lid van de Vliesorde. De Vliesridders konden alleen door hun gelijken ter verantwoording worden geroepen. Zo moest Maximilaan van Egmond, graaf van Buren, verantwoording afleggen over het feit dat hij zoveel vloekte. Dat gebeurde op de zogeheten kapittels van het Gulden Vlies, die werden bijeengeroepen door de landsheer in zijn functie als hoofd van de Orde. In de Sint-Baafskathedraal te Gent zijn nog de wapenschilden te bewonderen van het kapitel van 1559. Nadat de hertog van Alva in 1567 de graven van Egmond en Horn had laten arresteren en berechten door de Raad van Beroerten protesteerde men binnen en buiten de Orde luidkeels dat de hertog tegen de bepalingen van de Orde van het Gulden Vlies handelde, maar het recht week hier voor de macht.

Nadat in 1700 de Spaanse koning Karel II was gestorven en om zijn opvolging de Spaanse Successie-oorlog uitbrak, vormde ook de Orde van het Gulden Vlies onderdeel van de betwiste erfenis. Zowel het nieuwe Spaanse koningshuis van de Bourbons als de Oostenrijkse Habsburgers eisten de Orde voor zich op. Sindsdien zijn er twee Orden van het Gulden Vlies: in Oostenrijk en in Spanje. Het hoofd van de huidige Oostenrijkse tak is Otto van Habsburg, afstammeling van de laatste Oostenrijkse keizer. Hij neemt slechts katholieken van hoogadelijke afstamming in de Orde op. Het hoofd van de Spaanse Orde van het Gulden Vlies is koning Juan Carlos. Sinds 1851 kunnen ook mensen met deze orde onderscheiden worden die niet-katholiek en niet van adel zijn. De Spaanse koning heeft onder andere koningin Beatrix in de Orde van het Gulden Vlies opgenomen.

​Anton van der Lem

27 juli 2020