Siegen, 11 juli 1540 – Heiligerlee, 23 mei 1568
Jongere broer van Willem van Oranje
Adolf koos voor een militaire loopbaan; eerst vocht hij onder Georg von Holl; in 1566 streed hij tegen de Turken, in 1567 nam hij deel aan de belegering van Gotha door August van Saksen. In 1568 ondernam hij met zijn oudere broer Lodewijk een inval in het noorden van de Nederlanden, in Groningen. Daar kwam het bij Heiligerlee tot een treffen met de koninklijke troepen onder stadhouder Arenberg. Beiden kwamen in deze veldslag om het leven; dat zij elkaar gedood zouden hebben is een fabeltje.
Anton van der Lem
Literatuur
A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden I (Haarlem, 1852) 77-78
Biographie Nationale de Belgique : niet opgenomen
Nationaal Biografisch Woordenboek : niet opgenomen.
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek I (Leiden, 1911) 51-53 (P.J. Blok)
Dek, Genealogie van het vorstenhuis Nassau , 74
Van Ditzhuyzen, Oranje-Nassau: een biografisch woordenboek , 25-26
Monument graaf Adolf : rijksmonument ter nagedachtenis aan de Slag bij Heiligerlee in 1568 / [tekst & produktie: Vogel Partners]. – Groningen: Rijksgebouwendienst, Directie Noord, [1997]. – 40 p. : ill., krt. ; 13×13 cm. Met lit. opg.
De ontstaansgeschiedenis van het monument voor graaf Adolf van Nassau te Heiligerlee / E. Luursema. In: De negentiende eeuw : documentatieblad Werkgroep 19e eeuw, ISSN 1381-8546: vol. 9 (1985), pag. 1-24.
De dood der graven van Aremberg en Adolf van Nassau / J.A. Feith. In: Historische avonden : … bundel [geschiedkundige opstellen]: (1907).
De Gedenkplaat ter eere van Adolf graaf van Nassau in de St. Stephenskerk te Nijmegen aangebracht 7 maart 1901 / [door H.D.J. van Schevichaven]. – [S.n., 1901]. – .. p. ; in-8
De onthulling van het gedenkteeken te Heiligerlee, in tegenwoordigheid van Z. M. den Koning, den 23 Mei 1873 : beschrijving der plechtigheid : toespraak van Dr. P. Hofstede de Groot en historische aanteekeningen met de portretten van Lodewijk en Adolf van Nassau. – Groningen : Noordhoff en Smit, 1873. – 31 p. : ill. ; 28 cm. Omslagtitel: Heiligerlee, 23 Mei 1873. – Ook beschikbaar in microvorm.
Rare reize van Groningen naar Winschoten, der vereenigde schutterij-gezelschappen … bij … de eerste steenlegging voor ‘t monument van graaf Adolf van Nassau te Heiligerlee en als toegift: Mijn vaderland. – Groningen, 1868. – 15 p. ; 20 cm
Een vaderlandsch lied op het veld bij Heiligerlee, drie honderd jaren na de overwinning aldaar op den 23sten Mei 1568 door Graaf Lodewijk van Nassau op de Spanjaarden behaald, waarbij Graaf Adolf van Nassau gesneuveld is : en ter gelegenheid van het leggen van den eersten steen tot een nieuw gedenkteeken, 23 Mei 1868, vorst en volk toegezongen / door Nicolaas Beets. – Utrecht : Kemink en Zoon, 1868. – 22 p. ; 26 cm
Programma der feestelijkheden, die zullen plaats grijpen bij gelegenheid van het leggen van den eersten steen voor het op te rigten monument, ter herinnering van de overwinning, voor 300 jaren te Heiligerlee op Spanje behaald en het roemrijk sneuvelen van graaf Adolf van Nassau, op den 23sten Mei 1568, van 21 tot 24 mei 1868. – Winschoten : Verwer, [1868]. – 4 p. ; 23 cm
Feestrede ter gelegenheid van den driehonderdsten verjaardag van den Slag bij Heiligerlee en den heldendood van Graaf Adolf van Nassau, den 23 Mei 1868 uitgesproken / door W.J.A. Jonckbloet. Winschoten : J.R. van Eerde, [1868]. – 21 p. ; 25 cm. Omslagtitel: Feestrede 23 Mei 1868.
Ingezonden stukken in het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad van 18 en 21 Februari 1868, betreffende en in het belang van een nationaal blijvend aandenken aan de overwinning bij Heiligerlee en ter herinnering aan den dood van Graaf Adolf van Nassau, waarvan in Mei 1868 te Winschoten het derde eeuwfeest zal gevierd worden / [door R. Verloren van Themaat en Joh. Jac. van Oosterzee]. – Utrecht, 1868. – 8 p. ; 23 cm
Heiligerlee : vaderlandsche dichtregelen ter herinnering aan den driehonderdjarigen sterfdag van Graaf Adolf van Nassau op den 23 mei 1568 te Heiligerlee gesneuveld / Gruno. – ‘s Gravenhage : Visser, 1868. – 39 p. ; 25 cm
Dichtregelen bij de inwijding van het gedenkteeken ter eere van graaf Adolf van Nassau, op ‘s Konings verjaarfeest in 1826 / H.A. Spandaw. – Groningen, 1827. – .. p. ; in-8
Hulde aan de nagedachtenis van Graaf Adolf van Nassau / door M.J. Adriani & H.A. Spandaw. – Groningen : J. Oomkens, 1827. – X, 76 p. : ill. ; 23 cm. Saakes 8 (1827), p. 341.