Zuidnederlands Franstalig jurist en theoloog
Atrecht, 1 januari 1520 – Parijs, 24 oktober 1573
Biografie
De vader van François Baudouin behoorde tot de adel van Artesië en was werkzaam als procureur-fiscaal bij de Raad van Artesië. Zijn zoon François studeerde rechten in Leuven en Parijs. In 1542 vestigde hij zich als advocaat in Atrecht, maar nog in hetzelfde jaar werd hij wegens ketterij aangeklaagd. Zijn goede komaf kon hem kennelijk niet redden, want hij werd tot eeuwigdurende verbanning en verbeurdverklaring van zijn goederen veroordeeld. Daarop volgde een zwervend bestaand, waarbij het volgens sommige berichten zeven maal van godsdienst zou veranderen. In 1545 en 1547 heeft hij in Genève goede betrekkingen met Calvijn onderhouden, tot hij deze contacten op verzoek van zijn moeder verbrak. Van 1548 tot 1555 was hij als hoogleraar in Bourges werkzaam, waar hij in 1549 ook de doctorshoed kreeg. Na een jaar als hoogleraar in Straatsburg te hebben gewerkt, werd hij in 1556 hoogleraar in Heidelberg, waar hij wezenlijk aan de groei en bloei van de universiteit schijnt te hebben bijgedragen. Ook Lodewijk van Nassau behoorde hier tot zijn toehoorders. In 1561 trok hij weer naar Frankrijk, waar koning Anton van Navarra wenste dat hij een bemiddelende rol zou spelen tussen de katholieken en protestanten, o.a. in het zogeheten godsdienstgesprek van Poissy.
Vergelijkbare ideeën leefden er bij Oranje en andere hoge edelen in de Nederlanden. Op hun instigatie heeft Maximiliaan van Bergen, aartsbisschop van Kamerijk, de veroordeling van Baudouin op 27 mei 1563 ongedaan gemaakt, nadat deze zijn calvinistische denkbeelden had afgezworen. Dit maakte hem professorabel in Douai , waar de overheid hem op 1 september 1563 toeliet als hoogleraar rechten aan de universiteit. Op instigatie van Lodewijk van Nassau hadden Willem van Oranje en Baudouin een onderhoud met elkaar omdat beiden voorstanders waren van een naast elkaar bestaan van de verschillende godsdiensten. Oranje schijnt te hebben overwogen om Baudouin in de Geheime Raad te doen opnemen om de door hem voorgestane godsdienstvrede in de Nederlanden te laten ondersteunen. De prins slaagde echter niet in deze opzet. Baudouin getuigde verder in Douai van zijn fervente katholicisme. Hij ging zelfs de hertog van Alva begroeten bij diens aankomst in de Nederlanden. Toen Egmont en Hornes waren gearresteerd, sloeg ook Baudouin de schrik om het hart en vreesde hij in de Raad van Beroerten zitting te moeten nemen, net zoals Delrio en Vargas . Hij maakte zich daarom uit de voeten en vluchtte naar Frankrijk. Daar werd hij in 1569 hoogleraar in Angers. Tijdens de moordpartijen van de Sint-Bartholomeusnacht en daarna stond ook Baudouin doodsangsten uit, vrezend zelf tot de slachtoffers te zullen behoren. Toen hem werd gevraagd om deze liquidatie van protestanten te rechtvaardigen, had hij al zijn energie en welbespraaktheid nodig om onder deze taak uit te komen. In dienst van de hertog van Anjou zou hij deze naar diens nieuwe koninkrijk Polen begeleiden, maar voor het zover kwam overleed Baudouin.
Anton van der Lem
Literatuur
A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden II (eerste stuk) (Haarlem, 1853) 79-82
Allgemeine Deutsche Biographie 2 (Leipzig, 1875) 16 (Roderich von Stintzing)
Biographie Nationale de Belgique I (Bruxelles, 1866) 842-847 (C. Rahlenbeck)
Nationaal Biografisch Woordenboek : niet opgenomen
Neue Deutsche Biographie : niet opgenomen
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek : niet opgenomen
Nouvelle Biographie Nationale : niet opgenomen
Op weg naar tachtig jaar oorlog : het verhaal van de eeuw waarin ons land ontstond : over de voorgeschiedenis en de eerste fasen van de Nederlandse opstand / J.J. Woltjer. – [Amsterdam] : Balans, cop. 2011. – 498 p., [16] p. pl. : ill., krt. ; 24 cm/ Met lit. opg., reg. ISBN 978-90-5018-838-8 geb.
Concordia o tolleranza? : François Bauduin (1520-1573) e i “Moyenneurs” / Mario Turchetti. – Milano : Angeli, 1984. – 649 p. : ill. ; 22 cm. – (Filosofia e scienza nel cinquecento e nel seicento. Serie I, Studi ; 24). Lit. opg.: p. [599]-621. – Index.
François Bauduin : (1520-1573) : Biographie eines Humanisten / [von] Michael Erbe. – Gütersloh : Mohn, 1978. – 312 p. : ill. ; 24 cm. – (Quellen und Forschungen zur Reformationsgeschichte ; Bd. 46) Includes letters to and from F. Baudouin, chiefly in Latin. – Oorspr. Habilitationsschrift Berlijn 1973/1974. – Oorspr. Habilitationsschrift Berlin, Freie Universität. – Met index. – Bibliography of F. Baudouin’s works: p. 210-239. – Bibliography: p. 294-306. ISBN 3-579-04307-2
Robert Fruin, ‘Het voorspel van den Tachtigjarigen Oorlog’, in: idem, Verspreide Geschriften I (Den Haag , 1900), pp. 347 vlg., 355; VII, pp. 73-80.
Hvgonis Grotii Annales et historiæ de rebvs Belgicis. – Amstelædami, : ex typographejo Joannis Blaev, 1657. – [16], 569, [22] p. : portr. ; in-2. – *-2* 4 A-4E 4
Uitg. bezorgd door Cornelius en Petrus Grotius. Zie p. 18.