Madrid, ca. 1507 – Madrid, 1570
Spaans secretaris van Karel V en Filips II, heer van Mohernando
Biografie
Secretaris Eraso heeft zowel Karel V als Filips II gediend. Zijn succes heeft hij ongetwijfeld te danken gehad aan de groep rond Francisco de los Cobos. Eraso bezat vooral een goede relatie met Juan Vázquez de Molina, de neef van Cobos. Hoewel Eraso reeds vanaf ongeveer 1530 actief is aan het hof, groeit zijn macht na 1543. In die jaren dient hij Karel V in het Duitse Rijk. Tussen 1554 en 1559 maakt prins Filips veel gebruik van Eraso voor zijn politiek in Engeland en de Nederlanden. Hij zou uiteindelijk meer dan zestien jaar buiten Spanje verblijven. Het hoogtepunt van zijn macht bereikte de secretaris tussen 1556 en 1565.
Hoewel hij eerst aan de kant van de hertog van Alva had gestaan, koos Eraso na 1554 voor de zijde van de prins van Eboli. Zowel Alva als zijn vroegere beschermheer Juan Vázquez zagen zich in hun macht beperkt door de grote invloed van Eraso. Eraso was ook een tegenstander van Granvelle en hij is vermoedelijk betrokken geweest bij diens gedwongen vertrek uit de Nederlanden. Als tegenstander van Granvelle was Eraso de natuurlijke bondgenoot van de opstandige edelen en hij onderhield dan ook contacten met Egmont, Horne en Oranje.
Toen de Ebolistas in 1565 tijdelijk aan invloed inboetten, verloor Eraso zijn machtspositie. Vooral de contacten met Egmont brachten de secretaris in diskrediet. Vanwege het aan het licht komen van zijn betrokkenheid bij een fraudezaak diende hij zijn ambten op te geven.
Zijn assistent Antonio Gómez de Eraso was een natuurlijke zoon van Eraso, vermoedelijk geboren in de Nederlanden. Hij trok verder ondermeer Francisco de Garnica aan, die lange tijd de Habsburgse financiën in de Nederlanden zou organiseren.
Raymond Fagel
Literatuur
Francisco de Eraso ontbreekt in de Belgische en Nederlandse biografische woordenboeken.
Gevallen vazallen : de integratie van Oranje, Egmont en Horn in de Spaans-Habsburgse monarchie (1559-1567) / Elisabeth Marieke Geevers. – Amsterdam : Amsterdam University Press, cop. 2008. – 252 p. ; 24 cm. – (Amsterdamse Gouden Eeuw reeks, ISSN 1875-9599)
Auteursnaam op omslag: Liesbeth Geevers. – Ook verschenen als online resource. – Proefschrift Universiteit van Amsterdam. – Met lit. opg., reg. – Met een samenvatting in het Engels. ISBN 978-90-8964-069-7
Carlos Javier de Carlos Morales, ‘El poder de los secretarios reales: Francisco de Eraso’, in: La corte de Felipe II, José Martínez Millán ed. (Madrid 1994), 107-148.