Deze belangrijke Vlaamse kuststad was een van de weinige steden in de Zuidelijke Nederlanden die niet zijn veroverd door Alessandro Farnese, prins van Parma. Toen in het jaar 1600 het Staatse leger onder leiding van prins Maurits een invasie in Vlaanderen waagde in een poging om Duinkerken te bemachtigen, was Oostende een belangrijk steunpunt voor het invasieleger. Na de slag bij Nieuwpoort keerde het Staatse leger ondanks de nipte overwinning onverrichterzake terug. Maar voor de aartshertogen was het duidelijk dat de stad Oostende kostte wat kostte veroverd moest worden. Het koninklijke leger heeft gedurende drie jaren de stad belegerd en uiteindelijk veroverd (1601-1604). De strijd duurde zo lang doordat de stad overzee van uit de Republiek bevoorraad kon worden. Toen Oostende eenmaal werd overgegeven was de stad door alle krijgshandelingen niet meer dan een ruïne.
Anton van der Lem
Website
Oostende gewonnen, Sluis verloren
Naslagwerken
1545-1575: Stedenatlas Jacob van Deventer : 245 stadsplattegronden uit 1545-1575 – schakels tussen verleden en heden / Reinout Rutte en Bram van Nieuwenhuyze ; cartografie Yvonne van Mil. – Bussum : THOTH ; Tielt : Lannoo, 2018: p. 241.
1612: Beschryvinghe van alle de Neder-landen door Ludovico Guicciardini, vermeerderde uitgave, p. 307-308.
Literatuur
Over vrybuters en quaetdoenders : terreur op het Vlaamse platteland (eind 16de eeuw) / Tim Piceu. – Leuven : Davidsfonds/Leuven, cop. 2008. – 293 p. : ill., krt. ; 24 cm. Met lit. opg. ISBN 978-90-5826-535-7
El sitio de Ostende y su representación en el arte / Werner Thomas. In: La imagen de la guerra en el arte de los antiguos Países Bajos: (2006), p. 213-246.
In: II, Entre la ficción y la realidad: memoria histórica, propaganda y consumo.
Werner Thomas red., De val van het nieuwe Troje. Het beleg van Oostende 1601-1604 (Oostende/Leuven, 2004)
Robert Gils, `Het beleg van Oostende (1601-1604)’, Vesting. Tijdschrift van de Simon Stevinstichting .. (2004) 3-10
The Ostend story : early tales of the great siege and the mediating role of Henrick van Haestens / by Anna E.C. Simoni. – ‘t Goy-Houten : Hes & De Graaf, cop. 2003. – 232 p. : ill. ; 25 cm. – (Bibliotheca bibliographica Neerlandica, ISSN 1570-2162 ; vol. 38). Met index, lit. opg. ISBN 90-6194-159-8 geb.
Piet Lombaerde, `The Fortifications of Ostend during the great siege of 1601-1604′, Fort. The international journal of fortifications and military architecture 27 (1999) 93-112
O. Debaere, `Het beleg van Oostende (1601-1604) en de snelle wederopbouw van de havenstad’, in: Verwoesting en wederopbouw van steden, van de middeleeuwen tot heden. Handelingen van het 18de internationaal colloquium te Spa, 10-12.ix.1996 (Brussel, 1999) 207-224
Piet Lombaerde, `Vlugschrift met voorstelling van de belegering van Oostende op 8 januari 1602′, in: L. Duerloo, W. Thomas red., Albrecht & Isabella 1598-1621. Catalogus (Brussel etc., 1998) 95
‘Het beleg van Oostende, 1601-1604’, in: Veldslagen in de Lage Landen / Luc de Vos ; [krt.: Sin Aerts]. – Leuven : Davidsfonds, cop. 1995, pp. 79-87. – 255 p. : ill., krt. ; 34 cm. Met lit. opg., index. ISBN 90-6152-895-X geb.
Het geslacht de Vriese van Oostende : 300 jaar heren van Oostende, Vinningen en Hoedekenskerke 1250-1568 / door: J. de Ruiter ; [transcripties verzorgd door P.A. Harthoorn]. – [Kapelle] : Nederlandse Genealogische Vereniging-Afd: Zeeland, [1993]. – 89 bl. : krt. ; 30 cm
Uitg. onder auspiciën van de Prae 1600 Club, Werkgroep vor de studies van Middeleeuwse Genealogische en Historische Bronnen, Sectie Studies. – Met lit. opg., reg.
Piet Lombaerde, `De vestingbouwkundige werken van Oostende 1572-1865′, De Plate , 1987, 236-249.
Tentoonstelling Manuscript en boek tot en met het beleg van Oostende in de protestantse kerk te Oostende van 3 tot en met 12 april 1981. – [S.l.] : [s.n.], 1981. – ill. ; 30 cm.
Het oude Oostende en zijne driejarige belegering (1601-1604) : opkomst, bloei en ondergang, met de beroerten der XVIe eeuw / door Edw. Vlietinck. – [Oostende : Vlaamse Vereniging voor Familiekunde, Afdeling Oostende, 1975]. – 324 p., [6] leaves of plates. : ill. ; 30 cm
Reprint of the 1897 ed. published by J. Vlietinck, Ostend. – Includes bibliographical references.
Het oude Oostende en zijne driejarige belegering (1601-1604) : opkomst, bloei en ondergang, met de beroerten der XVIe eeuw / met teekn., plgrn., zichten, enz.. – Oostende : Vlietinck, 1897. – 325 p. ; .. cm
Reprogr. herdr. Oostende, Vlaamse Vereniging voor Familiekunde, 1975.
Het voorspel van Oostende’s val (1599) / door W.E. van Dam van Isselt. – [S.l. : s.n.], 1919. – P. 208-217. ; 24 cm
Het oude Oostende en zijne driejarige belegering 1601-1604 : opkomst, bloei en ondergang, met de beroerten der 16e eeuw / Ed. Vlietinck. – Oostende, 1897. – Ill., facs. ; .. cm.
Het merkwaardig beleg van Ostende, 5 juli 1601-22 September 1604 / met een krt. van Ostende. – ‘s-Gravenhage : Van Stockum, 1887. – VI, 132 p.
Geschiedkundig tafereel der intogt van het Staatsche leger na de zegevierende overwinning bij Nieuwpoort, binnen Oostende den 2 junij 1600 te houden door heeren studenten der Utrechtsche Hooge School bij gelegenheid der feestviering 1836. – Utrecht : H.H. van Romondt, 1836. – ongepag. ; 17 cm
Nauwkeurige beschryving der oude en beroemde zee-stad Oostende, gelegen in Oostenryks Vlaenderen … : op de wyze van jaer-boeken / door Jacobus Bowens ; vercierd met grond-teekeningen, zoo van de oude als van de nieuwe stad. – Brugge : Joseph De Busscher, 1792. – 2 dl. ; in-4
Index.
Plaatsingscode UB Leiden: 467 B 1-2
L’Histoire de l’archiduc Albert, gouverneur général et puis prince souverain de la Belgique. – A Cologne : Chez les Heritiers de Corneille Egmond, 1693. – [16], 381 p. ; in-12. Auteur is: J. Bruslé de Montpleinchamp.
Hierin een gedetailleerd verslag van het beleg van Oostende.
Plaatsingscode UB Leiden: 403 G 25 en 1010 B 10
Le memorable siege d’Ostende, decrit, et divise’ en douze livres / Christophle de Bonours. – Bruxelles : Meerbeeck, 1628. – 601 p. : krt. ; .. cm
In Nederland alleen bij Defensiebibliotheken.
Oostende, vermaerde, gheweldighe, lanckduyrighe ende bloedighe belegheringhe, bestorminghe ende stoute aenvallen: mitsgaders de manlijcke teghenweer … by den belegerden … inde jaren 1601, 1602, 1603 ende 1604. warachetelick beschreven … / Phil. Fleming. – ‘s Graven-hage : Aert Meuris, 1621. – [V III ], 599 p. : portr., ill. ; in-4
Auteur is: Phil. Fleming.
Plaatsingscode UB Leiden: 394 B 10 (zonder platen), 1123 A 6, Thysia 641
La nouvelle Troye ou memorable histoire du siege d’Ostende leus signalé qu’on ait veu en l’Europe … avec ce qui s’est passé par chascun jour durant ledit siege depuis le 5 Juing 1601 jusqu’au 20 Septemb. 1604 qu’elle fut renduë : / recoeuillie des plus asseurés memoires par Henry Haestens. – Leyde : Loys. Elzevier, 1615. – X, 293 p. : titelvignet met spreuk: hodie mihi cras tibi; grav. van Maurits van Nassau binnen het voorwerk; uitsl. grav. buiten de tekst. ; 20 cm
Op verso titelp. wapen met spreuk: honi soit qui mal y pense. – Les Elzevier, nr. 99.
Plaatsingscode UB Leiden: 1122 A 26
Beschrijvinghe, des machtigen Heyrtochts uyt Hollandt nae Vlanderen, gedaen by de Hoogm. Heeren Staten Generael der Vereenichde Nederlanden. Van ghelijcken de bloedige ende strenge belegeringe der stadt Oostende. Voor oogen stellende al het voornaemste …. – De tweede Editie met vlijt oversien, vergroot ende verbetert, / door H.L. van Haestens. – Tot Leyden : By Henrick Haestens, 1614
De bloedige ende strenge belegeringhe der stadt Oostende in Vlaenderen / Henr. van Haestens. – Tot Leyden : by Henrick van Haestens, 1613. – 174 p. : ill. ; in-4
Plaatsingscode UB Leiden: 446 B 7 en 1123 A 2
Dompe-trompe op het nievw register van s’Hertogenbosch, van Ostende, ende van Vries-landt gestelt, etc. : tot verquicken van de svvaermoedige gheesten: onse Princen ter eeren, ende Gode tot danckbaerheyts. – Tot Louende-ghem (, inden Voghelensanck) : by Roose-mondt Goe-maere, Anno 1606. – [38] p. ; in-4
Niet voor wel-doen, en blyde zyn. W.B. – Beschrijving van de daden van de aartshertogen en van Spinola. – Knuttel 1342; Petit 818.
Plaatsingscode UB Leiden: THYSPF 1296
Comptoir almanach oft Journael, op het jaer nae der gheboorte ons Heeren Jesu Christi 1605. Inhoudende de principaelste gheschiedenissen die binnen ende buyten der stadt Oostende gheschiet zijn, van den eersten dach des beleghs tot het overgaen der selver stadt, midtsgaders noch eenige genoechelijcke fabelen hier achter by ghevoecht. Gepractiseert na den nieuwen ende ouden stijl: door D.D. Ambrosium Germanicum, lief-hebber der astrologien … – Tot Amstelredam : ghedruckt by Cornelis Claesz.woonende opt Water, by de oude Brugghe int Schrijf-boeck, 1605. – in-4
Plaatsingscode UB Amsterdam: O 73-74 (4)
Histoire remarqvable et veritable de ce qvi s’est passé par chacun iour au siege de la ville d’Ostende … iusques á present … et ce qui s’est passé en l’isle de Cadsandt & au siege de l’Escluse à l’arriuee du Comte Maurice. – Paris : Chez Adrian Beys, 1604. – (XIV) en 264 p. ; in-4. Uit het hollandsch vertaald. Het privilegie op de keerzijde van den titel, ged. 30 Juin 1604, luidt aan Jeremie Perier marchant libraire en l’université de Paris, van wien eene opdracht volgt aan den prins van Condé Daarna een voorbericht van schrijver en vertaler; dan Description de Chariot ou pont de Pompee. Het Portrait de la ville d’Ostende, dat daarachter aangekondigd wordt, ontbreekt in l’ay recouuert plusiers mamoires de diuers lieux … que i’ay adiousté icy … aduis ou lettres escriptes d’Ostende, et autres endroicts. Dit bijvoegsel liipt van omstreeks half Febr. tot 17 Juni 1604 (W.1004).
Plaatsingscode UB Leiden: 20677 C 119
Histoire remarquable et véritable de ce qui s’est passé par chacun iour au siège de la ville d’Ostende … auec le portrait de la ville : et ce qui s”est passé en l’ÿsle de Cadsandt et au siège de l’Escluse à l’arriuée du Comte Maurice. – Paris : Jérémie Périer, 1604. – [V III ], 132 bl. ; in-8
Plaatsingscode UB Leiden: 1367 G 4: 1
t’Samen-spreeckinge ende beklach op de belegheringhe der stadt Oostende … – t’ Amstelredam : by Jan Batman, 1602. – in-4. Knuttel 1188. Rogge III p. 4.
Plaatsingscode UB Amsterdam: Pfl. i 16
Cort verhael Van sulckx alsser ghepasseert is so binnen als buyten Oostende, sedert den vij. Januarij 1602. : Als wanneer den vyant vier, vijf, oft meer stormen op de selue stadt gedaen heeft. : Mitsgaders. De namen van de Hoofden de welcke dese stormen tegen de stadt van Oostende, beleedt hebben. : Ende de namen van de voorsz. beleeders, dier doot ghebluen zijn. – Middelbvrgh, : By Symon Moulert, 1602. – 8 p. ; in-8
Knuttel 1186. Ook beschikbaar in microvorm
Plaatsingscode KB Den Haag: Knuttel 1186
Sommier verhael van de seer heerlijcke ende triumphante victorie, die Godt de heere almachtich verleent heeft zijne princelijcke excellentie Mauritz van Nassau, inde bataille geschiet tusschen Oostende e¯n Nieuwpoort by Wilckens Kercke, den 2. julij anno 1600 : met de missive van credentie van de edele heeren Staten Generael., aende heeren Staten van Zeelandt. – Middelbvrch : Ghedruckt by Simon Moulert, 1600. – [6] p. ; in-?
Gheteeckent C. Aerssens.
Plaatsingscode KU Brabant: KOD 020 B 17