Katholiek geestelijke en geschiedschrijver
Utrecht, 1555 – Leuven, 11 januari 1632.
Biografie
Franciscus Verhaer of Haraeus bezocht in Utrecht de school van de Broeders des Gemenen Levens en studeerde daarna in Leuven. Omstreeks 1578 werd hij tot priester gewijd, waarna nog jaren van studie volgden aan de (nieuwe) universiteit van Douai . Hij behaalde er het licentiaat in de theologie en doceerde er retorica. Hij reisde door Duitsland en Italië en maakte kennis met de jezuïet Antonio Possevino. Toen deze als pauselijk gezant naar Polen en Rusland reisde, heeft Haraeus hem vergezeld. Terug in patria werd hij kanunnik aan de kathedraal van Sint-Jan in Den Bosch. We treffen hem onder andere aan in Duinkerke en als hoogleraar in de theologie aan de norbertijenabdij van Tongerlo . Van 1604 tot 1609 hield hij zich bezig met de zielzorg in Utrecht, waar hij contact had met Arnoldus Buchelius. Van 1609 tot 1617 was Haraeus rector van de witzusters in Antwerpen. Sinds 1621 woonde hij in Leuven, waar hij kanunnik van Sint-Jacob werd.
Hij publiceerde religieuze werken, o.a. over heiligenlevens en over kerkelijke en wereldlijke tijdrekenkunde. Zijn eerste historische werk is een samenvatting van de gebeurtenissen vanuit katholiek standpunt, zonder persoonlijke bijzonderheden. Het werd bestreden Franois Vranck in diens Wederlegghinghe, van een seker boecxken, uyt ghegheven by Franch. Verhaar, ghenaemt Onpartijdighe verclaringhe der oorsaken vande Ned. oorloghe, sedert den jare 1566 – Breda : S. Wylicx, 1618. De Opstand komt ook ter sprake in de driedelige geschiedenis van Brabant die Verhaer daarna publiceerde. In het woord vooraf geeft hij zelf toe dat hij zich voornamelijk baseert op het werk van Hopperus en dat van Florentius vander Haer .
E.O.G. Haitsma Mulier, Anton van der Lem
Werken
Onpartijdighe verclaringe der oorsaken des Nederlandtsche oorloghs sedert t’jaer 1566. tot 1608. t’samen van de principale lantsprivilegien. : Oock wat nieus van de eerste palen van Hollant. / Door M. Francis. Verhaer … – T’Hantvverpen, : by Gheleyn Janssens …, 1612. – 47, [1] p. ; in-24. Zie Foppens, Bibliotheca Belgica, i.v. Franciscus Haraeus. – TM-D 691, Remarque 8.
Niet in UB Leiden.
Francisci Hari Annales dvcvm sev Principvm Brabanti totivsq. Belgii. : Tomi tres: Quorum primo solius Brabanti, secundo Belgii vniti principvm res gest; tertio Belgici tvmvltvs, vsque ad indvcias anno M. DC. IX. pactas, enarrantur. ; Cum dvcvm seu principvm imaginibus, et breui rerum per omnem Evropam illustrium narratione. – Antverpi : ex officina Plantiniana, apud Balthasarem Moretum et Viduam Ioannis Moreti et Io. Meursium, 1623. – 3 dl. : gegrav. titelbl., ill. ; in-2
Met portretten binnen de collatie. – Dl. 1 en 2 met doorlopende signering en paginering.
Plaatsingscode UB Leiden: 417 B 2-3, 1015 B 11-12, THYSIA 727
Literatuur
A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden VIII (eerste deel) (Haarlem, 1867) 215-216
Biographie Nationale de Belgique XXIX (Bruxelles, 1957) 648-65 (Raymond Bijl)
Nationaal Biografisch Woordenboek : niet opgenomen
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek VII (Leiden, 1927) 539-540 (H. Brugmans)
Nouvelle Biographie Nationale : niet opgenomen
Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800 / samengest. door E.O.G. Haitsma Mulier, G.A.C. van der Lem ; met medew. van P. Knevel. – Den Haag : Nederlands Historisch Genootschap, 1990. – XVII, 470 p. ; 25 cm. – (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap, ISSN 0169-7641 ; 7), nr. 205, pp. 171-172.
De katholieke Nederlandse geschiedschrijving in de 16e en 17e eeuw over de opstand / B.A. Vermaseren. – 2e dr., met aanvullingen. – Leeuwarden : Dykstra, cop. 1981. – LI, 320 p. ; 23 cm. – (Nederlandse herdrukken ; 2) Fotomechanische herdr. van de oorspr. uitg.: Maastricht : Van Aelst, 1941. – Ook verschenen als proefschrift Nijmegen. – Met lit. opg., reg. ISBN 90-70522-02-0.