Biografie
Valerius’ familie was van Franse afkomst en was om den gelove naar de Nederlanden gekomen. In 1592 werd Adrianus Valerius klerk bij de equipage- en ammunitiemeester Pieter van Reygersbergh, die ook de functie van burgemeester van Veere bekleedde. Zes jaar later kreeg Valerius het ambt van controleur van convooien en licenten in Veere en in 1606 dat van ontvanger. Daarnaast was hij ook als notaris werkzaam. Hij was lid en later overdeken van de Veerse rederijkerskamer.
Werk
Neder-landtsche gedenck-clanck : kortelick openbarende de voornaemste geschiedenissen van de seventhien Neder-Landsche provintien, ‘t sedert den aenvang der inlandsche beroerten ende troublen, tot den iare 1625 / Adrianus Valerius ; verciert met verscheydene aerdige figuerlicke platen, ende stichtelijke rimen ende liedekens, soo uyt de H.S. als uyt de boecken van geleerde mannen, tot verklaring der uytfevallen saecken dienende : de liedekens gestelt op musycknoten, …. – Tot Haerlem : gedruckt voor d’erfgenamen vanden autheur …, 1626. – [8], 295, [3] p. : ill., muz. ; in-4 obl
Nederlandtsche gedenck-clanck / Adriaen Valerius . – Herdr. / ingel. en voorzien van biografische, taalkundige, historische en musicologische aanteek. door P.J. Meertens … [et al.]. – Amsterdam [etc.] : Wereldbibliotheek ; onder auspiciën van de Stichting “Onze Oude Letteren”, 1942. – LXXII, 287 p. : ill., muz. ; 2128 cm. Fotomechanische herdr. van de 1e uitg.: Haarlem : Erven Valerius, 1626.
Nederlandtsche gedenckclanck (1626) / door Adrianus Valerius. – Apeldoorn : Dixon, 1914. – 30 cm. – (Liederen van Groot-Nederland)
Neder-landtsche gedenck-clanck : kortelick openbarende de voornaemste geschiedenissen van de seventhien Neder-landsche Provintien, ‘tsedert den aanvang der inlandsche beroerten ende troublen, tot den jare 1625 : verciert met verscheydene aerdige figuerlicke platen, ende stichtelijcke rimen ende liedekens, met aenwijsingen, soo uyt de H. Schriftuere, als uyt de boecken van geleerde mannen, tot verklaringe der uytgevallen saecken dienende : de liedekens (meest alle nieu zijnde) gestelt op musyck-noten, ende elck op een verscheyden vois, beneffens de tablatuer vande luyt ende cyther : alles dienende tot stichtelijck vermaeck ende leeringhe van allen lief-hebbers des Vaderlants / door Adrianum Valerium. – Herdr. – Amsterdam : Facsimile Uitgaven Nederland, 1968. – X, 296 p., 3 p. ; 20×26 cm + bijl. (56 p. : ill). – (Herleefd verleden). Fotomechanische herdr. van de 1e uitg.: Haarlem : Erven Valerius, 1626. – Voor zangstem. – Bijlage o.d.t.: Adriaen Valerius en zijn Nederlandtsche gedenck-clanck / [door P.J. Meertens … et al.].
Van dit werk bestaan vele uitgaven met de liederen, al dan niet in bloemlezing.
Literatuur
A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden XIX (Haarlem, 1876) 28-29
Biographie Nationale de Belgique 26 (Bruxelles, 1936-1938) 91-93 (P. Bergmans)
Nationaal Biografisch Woordenboek : niet opgenomen
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek V (Leiden, 1921) 990-992
Repertorium van Geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800, nr. 481
Valerius’ ‘Gedenck-clanck’ : van citer tot mannenkoor en terug / Louis Peter Grijp. In: Boekenwijsheid : drie eeuwen kennis en cultuur in 30 bijzondere boeken : opstellen bij de voltooiing van de Short-Title Catalogue, Netherlands: (2009), p. 89-97. Met lit. opg.
De liederen in de ‘Nederlandtsche Gedenck-Clanck’ van Adriaen Valerius / [door] Simon Groot. In: Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis, ISSN 1383-7079: vol. 51 (2001), afl. 2, pag. 131-148. Met samenvatting in het Engels.
Adriaen Valerius en zijn Nederlandtsche Gedenck-clanck / [door P.J. Meertens, N.B. Tenhaeff en A. Komter-Kuipers]. – [Herdr.]. – [Amsterdam : Facsimile Uitgaven Nederland], [1968]. – 56 p. : ill., muz. ; 20×27 cm. Losse bijlage bij: Valerius, Adriaan. Neder-landtsche gedenck-clanck. – [herdr. in facs.]. – 1968. – Oorspr. uitg.: 1941. – Met lit.opg.
Merck toch hoe sterck / door W.J.M.A. Asselbergs. – Amsterdam : Noord-Hollansche Uitgevers Maatschappij ; [S.l.] : Koninklijke Nederlandse Akademie van wetenschappen, 1957. – 16 p. ; 23 cm. Overdruk uit: Akademiedagen X.
Nederlandtsche gedenck-clanck / Adriaen Valerius. – 2e herdr. / ingel. en voorzien van biografische, taalkundige, historische en musicologische aanteek. door P.J. Meertens … [et al.]. – Amsterdam [etc.] : Wereldbibliotheek ; onder auspiciën van de Stichting “Onze Oude Letteren”, 1943. – LXXII, 287 p. : ill., muz. ; 21×28 cm
1e dr.: 1942 ; Fotomechanische herdr. van de 1e uitg.: Haarlem : Erven Valerius, 1626.
Nederlandtsche gedenck-clanck / Adriaen Valerius. – Herdr. / ingel. en voorzien van biografische, taalkundige, historische en musicologische aanteek. door P.J. Meertens … [et al.]. – Amsterdam [etc.] : Wereldbibliotheek ; onder auspiciën van de Stichting “Onze Oude Letteren”, 1942. – LXXII, 287 p. : ill., muz. ; 2128 cm. Fotomechanische herdr. van de 1e uitg.: Haarlem : Erven Valerius, 1626.
N.B. Tenhaeff, ‘Valerius’ Gedenck-clanck als geschiedverhaal’, in: A. Valerius, Nederlandtsche gedenck-clanck (Amsterdam, 1942), xxiii-xli; herdrukt in: N.B. Tenhaeff, Verspreide Geschriften (2 dln., Groningen/Batavia 1949) I, 347-372
Valerius’ Gedenck-Clanck / door M.J. Leendertse. – Amsterdam : Holland, 1930. – 47 p. ; 20 cm
Uittreksels uit en aantekeningen bij de Nederl. Gedenckclanck van Adr. Valerius (1626) / Franois Auguste Gevaert (1828-1908), musicoloog. – [S.l.], 1870-1871. – Papier, 44 blz. ; in octavo. – Oorspronkelijke papieren omslag. Met muziek. – Op blz. 1: “Extraits faits pendant mon séjour á Gand, lors du siège de Paris (hiver de 1870-1871). F.A.G.”. Herkomst: In 1939 overgebracht naar de handschriftencollectie. In 1933 gekocht, coll. Scheurleer.
Plaatsingscode: Den Haag, KB : 133 M 4