Pamfletten

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog waren de pamfletten een machtig wapen om de publieke opinie te mobiliseren: het bestuur van Filips II in de Nederlanden en van zijn plaatsvervangers werd er fel in bekritiseerd. Daarbij nam men het niet zo nauw met de waarheid. Het pamflet ontwikkelde zich tot een propagandamiddel bij uitstek, waarop de Spaanse overheersers geen weerwoord hadden. In de Leidse collecties bevinden zich duizenden pamfletten, die een directe afspiegeling van partijstandpunten of van de collectieve mentaliteit zijn. In het tijdvak van de Tachtigjarige Oorlog nam het aantal pamfletten enorm toe.

Overzicht voornaamste catalogi in Nederland en Vlaanderen

Alfabetisch op plaatsnaam

Literatuur

Pamflettenstrijd tijdens het Twaalfjarig Bestand : uitgevers in de 17de eeuw profiteerden van nieuwshonger / Roeland Harms. In: Geschiedenis Magazine: vol. 47 (2012), afl. 4 (juni), pag. 52-55. Met lit.opg.

Pamfletten en publieke opinie : massamedia in de zeventiende eeuw / Roeland Harms. – Amsterdam : Amsterdam University Press, cop. 2011. – 416 p. : ill. ; 24 cm. –  (Amsterdamse Gouden Eeuw reeks, ISSN 1875-9599). Ook verschenen als proefschrift Universiteit Utrecht, 2010. – Met index, lit. opg. ISBN 978-90-8964-368-1

Public opinion and changing identities in the early modern Netherlands : essays in honour of Alastair Duke / ed. by Judith Pollmann and Andrew Spicer. – Leiden [etc.] : Brill, 2007. – XIII, 305 p. : ill., portr. ; 25 cm. –  (Studies in medieval and reformation traditions, ISSN 1573-4188 ; vol. 121). Met index, lit. opg. ISBN 90-04-15527-9 geb.
ISBN 978-90-04-15527-5 geb.

Het lange leven van het pamflet : boekhistorische, iconografische, literaire en politieke aspecten van pamfletten 1600-1900 / onder red. van José de Kruif, Marijke Meijer Drees, Jeroen Salman. – Hilversum : Verloren, 2006. – 235 p. : ill. ; 24 cm. Met lit. opg. ISBN 90-6550-889-9

Newspapers in international librarianship : papers presented by the Newspapers Section at IFLA general conferences / ed. by Hartmut Walravens and Edmund King. – München : Saur, 2003. – 260 p. : ill. ; 22 cm. – (IFLA publications, ISSN 0344-6891 ; 107)
Tekst in het Engels, Duits, Frans of Spaans. – Met lit. opg. en index.. ISBN 3-598-21837-0
Hierin verschillende bijdragen over pamfletten als voorlopers van de krant, o.a. Eva Bliembach, Hartmut Walravens, ‘Forerunners of newspapers in central Europe’, 117-122; Jette Drachmann Søllinge, ‘News and modernization: newspaper structure and developments in the earliest stages of the Scandinavian press’, 131-142. 

Pamphlets and pamphleteering in early modern Britain / by Joad Raymond. – Cambridge [etc.] : Cambridge University Press, 2003. – XVIII, 403 p. : ill. ; 24 cm. – (Cambridge studies in early modern British history)
Met index. ISBN 0-521-81901-6
Plaatsingscode UB Leiden: 9606 D 26 

Leonard H.M. Wessels, `Het pamflet. De polsslag van het heden’, De palimpsest : Geschiedschrijving in de Nederlanden 1500 – 2000,in: Jo Tollebeek, Tom Verschaffel, Leonard H.M. Wessels (red.), (2 dln., Heerlen/Hilversum: Open Universiteit / Verloren, 2002) I, 81-104

Die Beichte in den Flugschriften der frühen Reformationszeit / Ilse Tobias. – Frankfurt am Main [etc.] : Lang, 2002. – 318 p. : ill. ; 21 cm. – (Europäische Hochschulschriften. Reihe 3, Geschichte und ihre Hilfswissenschaften, ISSN 0531-7320 ; Bd. 919)
Oorspr. proefschrift Essen, 2001. ISBN 3-631-38797-0 brosch.

Tijd, snelheid, afstand : de mechanica van het pamflet / Matthijs van Otegem.In:Zeventiende eeuw: vol. 17 (2001), no. 1, p. 50-61.

Dutch pamphlets 1542-1853 : the Van Alphen Collection, Groningen University Library. – Leiden : IDC Publishers, 2000. – 1440 microfiches. ; 12 cm
Verfilming van de pamfletten uit de catalogus: Catalogus der pamfletten van de Bibliotheek der Rijksuniversiteit te Groningen, 1542-1853 / bew. door G. van Alphen. – Microfiches 148×150 mm. – In 3 dozen (fiches genummerd 1-1232 en A1-A232).

A catalogue of German reformation pamphlets (1516-1550) in libraries of Belgium and the Netherlands / Michael A. Pegg. – Baden-Baden : Koerner, 1999. – 286, xxvii, J p. ; 24 cm. – (Bibliotheca bibliographica Aureliana ; 173)
Rugtitel: Pamphlets in Belgium and the Netherlands. – Met lit. opg. – Index. ISBN 3-87320-173-9

Antichrist und Jüngster Tag : das Profil apokalyptischer Flugschriftenpublizistik im deutschen Luthertum 1548-1618 / Volker Leppin. – Gütersloh : Gütersloher Verlagshaus, 1999. – 394 p. ; 24 cm. – (Quellen und Forschungen zur Reformationsgeschichte, ISSN 0171-2179 ; Bd. 69) Met lit.opg. ISBN 3-579-01737-3

Flugschrift / Johannes Schwitalla. – Tübingen : Niemeyer, cop. 1999. – VI, 106 p. : ill. ; 22 cm. – (Grundlagen der Medienkommunikation ; Bd. 7)
Met lit.opg. en index. ISBN 3-484-37107-2
Die Priesterehe in Flugschriften der frühen Reformation / Stephen E. Buckwalter. – Gütersloh : Gütersloher Verlagshaus, cop. 1998. – 336 p. ; 24 cm. – (Quellen und Forschungen zur Reformationsgeschichte, ISSN 0171-2179 ; Bd. 68) Titel op rug: Die Priesterehe in Flugschriften. – Bew. van Dissertation Göttingen, 1996. – Met lit. opg. en reg. ISBN 3-579-01736-5 geb.

Das illustrierte Flugblatt in der Kultur der frühen Neuzeit : Wolfenbütteler Arbeitsgespräch 1997 / hrsg. von Wolfgang Harms und Michael Schilling. – Frankfurt am Main [etc.] : Lang, 1998. – 290 p. : ill. ; 21 cm. – (Mikrokosmos, ISSN 0170-9143 ; Bd. 50). Lit. opg.: p. [285]-286. – Reg. ISBN 3-631-33720-5

Die Konzilsfrage in den Flug- und Streitschriften des deutschen Sprachraumes, 1518-1563 / Thomas Brockmann. – Göttingen : Vandenhoeck & Ruprecht, cop. 1998. – 762 p. : ill. ; 24 cm. – (Schriftenreihe der Historischen Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften ; Bd. 57). Bew. van proefschr. Bonn, 1993/94, o.d.t.: Reformation und Konzil. – Met bibliogr. ISBN 3-525-36050-9

The marketplace of print : pamphlets and the public sphere in early modern England / Alexandra Halasz. – Cambridge [etc.] : Cambridge University Press, 1997. – XI, 240 p. : ill. ; 24 cm. – (Cambridge studies in Renaissance literature and culture ; 17). Met lit. opg. en index. ISBN 0-521-58209-1

Englische Flugtexte im 17. Jahrhundert : historisch-pragmatische Untersuchungen zur frühen Massenkommunikation / Ulrich Bach. – Heidelberg : Winter, cop. 1997. – 528 p. : ill. ; 25 cm. – (Anglistische Forschungen ; Bd. 254). Oorspr. Habilitationsschrift Düsseldorf, 1990. – Met lit. opg. ISBN 3-8253-0618-6

Die Sammlung der Zentralbibliothek Zürich : kommentierte Ausgabe. – Tübingen : Niemeyer, 1997-…. – .. dl. : ill. ; 41 cm. – (Deutsche illustrierte Flugblätter des 16. und 17. Jahrhunderts ; Bd. 7)

Le pamphlet des “douze articles” (Bruxelles, 1568) et la répression religieuse dans les Pays-Bas méridionaux / Aline Goosens. In: XVIIe siècle : bulletin de la ‘Société d’Etude du XVIIe Siècle’, ISSN 0012-4273: vol. 49 (1997), afl. 2 [= 195] (avr-jui), pag. 219-231.

Pamphlets, printing, and political culture in the early Dutch Republic / Craig E. Harline. – Dordrecht etc. : Martinus Nijhoff, 1987. – XIV, 309 p. : ill. ; 25 cm. – (Archives internationales d’histoire des idées = International archives of the history of ideas, ISBN 90-247-2433-3 ; 116). Met lit. opg., index. ISBN 90-247-3511-4 geb.

Pamfletten over oorlog of vrede : reakties van tijdgenoten op de vredesonderhandelingen van 1607-1609 / Ronnie Kaper. – [Amsterdam] : Historisch Seminarium, Universiteit van Amsterdam, 1980. – 91 p. ; 30 cm. – (Werkschrift / Historisch Seminarium, Universiteit van Amsterdam ; 15). Lijst van gebruikte literatuur en literatuuropgave: p. 82-91.

De Nederlandse opstand in de pamfletten, 1566-1584 / P.A.M. Geurts. – 3e dr. – Utrecht : Hes, 1983. – XII, 335 p. ; 23 cm. – (Hes historische herdrukken ; 3). Ook verschenen als proefschrift Nijmegen. – 1e dr.: Nijmegen : Dekker & Van de Vegt, 1956. – Met lit. opg., reg. ISBN 90-6194-393-0

De Nederlandse opstand in de pamfletten : 1566-1584 / door P.A.M. Geurts. – Ongew. herdr. – Utrecht : Hes, 1978. – XII, 335 p. ; 23 cm. – (Hes historische herdrukken ; 3). 1e dr.: Nijmegen : Dekker & van de Vegt, 1956. – Oorspr. proefschrift Nijmegen. – Lit. opg. – Met lit.opg. ISBN 90-6194-052-4

De Nederlandse opstand in de pamfletten, 1566-1584 / door Pieter Antoon Marie Geurts. – Nijmegen : Centrale Drukkerij, 1956. – XII, 335 p. ; 25 cm. Proefschrift Nijmegen. – Bevat: 1: De pamfletten. 2: Inhoud der pamfletten. – Met lit.opg. en index. Herdrukken.

Het Nederlandsch proza in de zestiendeeuwsche pamfletten, uit den tijd der beroerten, met eene bloemlezing (1566-1600) en een aanhangsel van liedjes en gedichten uit dien tijd / door Paul Fredericq. – Bruxelles : Hayez, [ca. 1907]. – XLIV, 411 p. ; 22 cm. – (Mémoires / Académie Royale de Belgique. Classe des Lettres et des Sciences Morales et Politiques et Classe des Beaux-Arts. Collection in-8ÿê, ISSN 0770-7657 ; 2e série, t. 3, 1). Met lit.opg.