22 maart 1577
Vindplaats
Overgenomen uit: [Laurens Pieter van de Spiegel], Historie van de satisfactie, waar mede de stad Goes en het eiland van Zuid-Beveland zich begeeven hebben onder het stadhouderschap van pirns Willem van Orange, in het jaar 1577 (Goes, 1777) 399-403
Ierst, aengesyen de stadt van der Goes ende eylant van Zuytbevelant, als in dit voorleden oorloge niet gedaen hebbende met ‘t meerendeel van de andere steden ende eylanden van Zeelant, oock gebleven syn by d’exercitie van de catholycque roomsche religie, soo wel als die van Brabant, Vlaenderen ende andere provincien, soo es myn heere de prince voorn. te vreden, dat in de voors. stadt ende eylande d’exercitie van de selve religie gecontinueert werde, belovende by deesen t’onderhouden alles wes desen aengaende by ‘t vierde articule van der Pacificatie geaccordeert ende besloten is, ende dyen volgende niet toe te laten, dat ymande van wat lande, conditie ende qualiteit hy sy, binnen der voors. stede van Goes ende eylant van Zuytbevelant yet attemptere dat tegen de gemeene ruste ende vrede soude mogen syn, ende sonderlinge tegens de voors. catholycque roomsche religie ende exercitie van dyen, noch oock dat yemant ter cause van dyen geïnjurieert, geirriteert, ofte deur gelycken acten geschandaliseert werde, behoudens dat soo wel die van Hollant ende Zeelant als andere, geoorlooft sy binnen der voorsz. stede van der Goes ende eylant van Zuytbevelant in alle vryheyt ende versekerheyt te hanteren, gaen, keeren, wonen ende trafycqueren, coopmans gewyse ende andersints, sonder in der conscientien ondersocht, ofte ter cause van dyen geinquieteert te worden, nemende syne extie ten fyne voors. in hare protectie ende sauvegarde alle kercken, godtshuysen ende geestelycke plaetsen der voors. stede ende eylande, met allen geestelycke personen van de voors. religie, die daer jegenwoordich synde ende noch sullen willen comen, met alle heuren goederen ende gevolch.
Is voorts ondersproken, dat syne extie egeen gouverneur ofte superintendent, knechten ofte crychsvolk binnen der voors. stede ende eylant in guarnisoene en sal doen leggen, dan tot coste van de gemeene zaecke, oock by voorweeten ende toestaen van de magistraet derselver stede, ende dat in tyde van node, ende als syne extie. bevinden sal sulcx oorboirlyck te weesen, tot welvaert van de stad ende lande voors., ende en sullen als dan alsulcken gouverneur ofte knechten die van der catholischer religie, noch de geestelycke plaetsen ende persoonen, noch heuren goederen egeen hinder ofte beledt mogen doen, blyvende evenwel t’allen tyde de bewaernisse van des stads sleutelen by de burgemr. der voors. stede.
Dat ooick alle administratie van justitie criminele ende civile, weereltlycke ende geestelycke jurisdictie ieder in syn respect blyven sal by de magistraten, wetten ende officieren nu synde, oft by anderen die jaerlycx in hunne plaetsen gestelt sullen werden, by den geenen die naer ouder costumen ende van rechtswegen daer toe preëminentie hebben ende gerecht syn, alles conform ende volgende de oude previlegien ende costumen voor deese troublen aldaer geobserveert. Sullen oock blyven onder ‘t resort en appellatie van allen sententien ende vonnissen als naer ouder costumen, in welcke en alle andere haere oude previlegien, gerechticheden, hantvesten, keuren en oude costumen, syne extie. belooft heeft en belooft mits deesen denselven van Goes en Zuytbevelant te mainteneren en beschermen sonder eenige infractie.
Wat nu raect de schulden by de Staten van Hollant ende Zeelant gemaect, ende gecontracteert voor date van deesen, daer aff sullen die van der Goes ende Zuytbevelant vry ende exempt syn, ende oock genieten alle vryheyt van licenten ende anders als andere steden van Hollant ende Zeelant.
Ende want die voors. van der Goes ende Zuytbevelant noch schuldich syn een merckelycke somme van penningen dewelcke sy geïmployeert hebben tot betalinge ende quitinge van Duytschen garnisoene aldaer gelegen hebbende, ende andere nootsaecken, t’ sedert de maent van october lestleden opgecomen, ten welcken eynde syluyden nu onlancx over den geheelen eylande geschoten hebben twee schellingen eene groote vl[aem]s op ‘t gemet staende als noch te innen. Soo is voorwaerde, dat deselve van der Goes ende Zuytbevelant mitsdyen, noch van de besaeyde landen, noch van de hoornbeesten yet betaelen en sullen totter gemeender saecke tot kersmisse toe naest comende; maer sullen van als dan voorts alsulcken geschot schieten over de hemels breede van den voors. eylande tot proffyte van de gemeene saecke als die van Hollandt ende Zeelant sullen doen ende schieten over heure besayde gemeten ende morgentaelen, mits welcke generale belastinge t’ voors. eylant van Zuytbevelant vry ende exempt sal syn van eenige contributie over heure hoornbeesten te doen ende betaelen. Sullen anders neffens d’andere dragen alle andere imposten ende lasten, innegaendde den eersten aprilis naestcommende, uuytgesondert dat de stede van der Goes in respecte van haere groote schulden, lasten ende armoede vry ende exempt sal syn van alle imposten ofte accysen, die men heeft op de byeren ende wynen alleenlyck.
Alle welcke poincten ende articulen die princel. extie. mitsgaders de voors. gesanten, yeder in syn regart, belooft hebben en beloven mits desen, te onderhouden ende doen onderhouden, sonder daer tegens te contravenieeren in eeniger manieren.
Aldus overcommen, veraccordeert ende besloten onder de signature ende segel van den voors. heere prince van Oraignen ter eenre, en de voornoemde gesanten ter andere syde, binnen der stede van Middelburch op den XXIIsten dach van martio anno 1577, ende was onderteyckent, Guill. de Nassau, C.P. Polderman, Johan Adriaenss. Blancx, P. Jaspers, ende Jacob Valcke.