21 juli 1579
Toelichting:
[volgt]
Vindplaats: Overgenomen uit: C. Slootmans, De voorbereiding der Satisfactie van Bergen-op-Zoom in 1578 (Middelburg, 1933). Met dank aan Willem van Ham.
1. Ierst alvoren dat mijnen heer den Gouverneur van Walcheren ende den Tresorier Manmakere, volgende den brieven van de heeren Staten van Zeelant van den date den VIIIen deser maent Julij ’79 voer alsulcke versekeringe ende borge suffisante als deselve stadt tot heuren contentemente soude begeren, met ook de costen van den brande ende keersen, in den winter op de wacht te besigen, ende noch om de betaelinge van de soldie ende service van de soldaeten, met ook deselve soldaeten te houden in alsulcke goede discipline militaire, dat hem nijemandt met eenige redene en sal hebben te beclaegene, soowel int feijt van de pollitije als religie, sullen de stadt overleveren, behoorlijcke opene brieven van verbande van de voirscreven heeren Staten van Zeelant onder heuren gewoonnelijcken zegele, omme tgene voirscreven is ende den articulen, hiernaer volgende, te doen volcommen ende onderhouden, ende dat daerenboven den voirscreven heer Gouverneur-Generaal ende den voirscreven Tresorier Manmaker in heuren eijgen naeme op trouwe ende eere geloven sullen tgene hiervoren ende naer gestelt is te effectuëren ende te doen effectuëren alleer de voirscreven soldaten binnen deser stadt sullen mogen commen.
2. Dat den capiteinen ende soldaeten, boven den generalen eedt, onsen Genadigen Heer den Marcquiz van Bergen ende deser stadt particulieren eedt sullen doen, van dat zij zijne Genade in zijne hoocheijt ende gerechticheijt, mitsgaders de voirscreven stadt in heure previlegiën, costumen ende usantiën nijet en sullen verminderen, maar dese zijne Genade ende die van der stadt sulcken respect toedraegen gelijck dat behoort ende voorts dese naervolgende articulen in alles te onderhouden dinhouden derselve, sonder daertegens int geheel oft in deele te doen oft te laeten doen in eenigerhande manieren.
3. Dat het woort van der wacht sal wordden gegeven bij zijne Genade, in de stadt wesende, oft anderssints bij den drossaert ende in zijn absentie den borgermeester van buijten.
4. Dat de sleutels van de poorten derselver stadt sullen bewaert wordden in alder manieren ende bij degene deselve tot nochtoe bewaert zijn geweest.
5. Dat onder de voirscreven soldaten sal wordden onderhouden alsulcken ordre ende discipline militaire, dat hen nijemandt, tzij geestelijck oft weerlijck, met redene daerover en sal hebben te beclaegen.
6. Dat de voorscreven capiteinen ende soldaeten den feijte vande religie aengaende hen sullen reguleeren volgende den concepte ende provisionnelen accorde, gemaect ende alhier gepubliceert, respective den Xen ende XIXen Octobris ook beijde lestleden, ende dat doende de kercken, cloosters en gheestelijcke persoonen in vreden ende ongemolesteert te laten, zonder deselve eenich hinder, letsel oft moijenisse oft ook daertoe raet oft daet gevene in eenigherhande manieren, ende oft bij iemanden anders sulx geschiede, dat zij, tselve tot heurder kennisse gecommen zijnde, zullen beletten ende den officier tegens dovertreeders van den voorscreven concepte ende provisionnelen accorde doen alle hulpe ende assistentie, van wat religie deselve overtreeders soude mogen sijn.
7. Dat de borgers deser stadt in egeenen cost, last ofte servicie van donderhoudt van de soldaeten en sullen sijn gehouden, dan alleen tot het naect logeren derselver ende tselve logeren sullen mogen reduceeren, mits betaelende aen de voirscreven soldaeten voer het beddegelt eenen stuijver tusschen dach ende nacht.
8. Dat het fourneren ende billetteren van de voirscreven soldaeten sal geschieden bij den gedeputeerden deser stadt.
9. Dat de soldaeten, alhier innecomende, accijs ende impost sullen betaelen gelijck andere borgers ende ingesetenen deser stadt.
10. Dat de waeke ende ronden, soowel van de borgers als den soldaeten, sullen geschieden soo den voirscreven heer Gouverneur, capiteinen ende die van der stadt sullen ordonneeren bequaemste te wesen.
11. Dat men binnen deser stadt egeene soldaeten meer en sal doen oft laeten innecommen ten waere bij advyse van onsen Genadigen Heere ende de voirscreven stadt ende dat alleenlijck in tijden van noode, in welcken gevalle zij ook van de heeren Staten van Zeelant voirscreven sullen betaelt ende ontfangen wordden, op den voet van de voirscreven brieven van verbande.
12. Dat alle fortificatiën ende wercken van oorloge sullen wordden gemaect sonder cost oft last van de voirscreven stadt ofte innewoonderen van dijen ende ondersaeten van onsen Genadigen Heere, noch eenige huijsen demolieeren oft affbreken, dan bij voergaende advys ende consent van deselve zijne Genade ende die van der stadt.
13. Dat alle de sterckten ende bollewercken, buijten der stadt te maekene, sullen wordden bewaert bij den voirscreven soldaeten.
14. Dat alle borgers ende ingesetenen, willende vertrecken in eenige van de geünieerde provinciën, steden oft plaetsen, tselve met heuren goeden vrijelijck sonder contradictie van iemanden sullen mogen doen, mits latende tot gerieff van de voirscreven soldaeten een bedde met sijnen toebehoorten oft anderssints borge souffisante stellende van tvoirscreven beddegoed van weke tot weke te betaelen.
15. Ende bij sooverre den almogenden Heere gelieffde, dat de gedeputeerden van den heeren Staten wegen met sijns Majesteits gesanten tot Cuelen in eenen peijs accordeeerden, oft ook den noot van den voirscreven garnisoene cesseerde, sullen in sulcken gevalle de voirscreven stadt ende alle forten van de voirscreven soldaeten ende van allen anderen garnisoene wordden ontslagen ende bevrijdt, sonder contradictie van iemanden.
16. Dat de voirnoemde heeren Staten van Zeelant doctroy, van die van Reijmmerswale nopende ‘t visschen int verdroncken landt geïmpetreert, tot beter onderhoudt van den voirscreven garnisoene ende anderen armen inwoonderen der voirscreven stadt gelieven te houden ende in state ende surceantie.