Scherpe Resolutie
4 augustus 1617
Bron: Scherpe Resolutie van Holland
Vindplaats: A.S. de Blécourt, N. Japikse ed., Klein plakkaatboek van Nederland. Verzameling van ordonnantiën en plakkaten betreffende regeeringsvorm, kerk en rechtspraak (14e eeuw tot 1749) (Groningen/Den Haag 1919) nr. XXXIV, p. 240-242.
Naedat in de vergaderinghe van de heeren Staeten van Hollant ende West-Vrieslandt op ‘t vyfde poinct van de beschryvinghe, waerop de heeren ridderschap, edelen ende steden van Hollant ende West-Vrieslandt jeghens den XXI Februarii in den jeghenwoordighen jaere van 1617 staetsghewyse in Den Haghe beschreven waren, op die poincten van het reces van deselve vergaderinghe, den XXIII Martii ghenomen, omme daerop de XI April weder te vergaderen, mitsgaders den brieff aen de steden, by de Ghecommitteerde Raden gheschreven den X Julii lestleeden, beneffens ‘t gheene in den loopenden jaere openbaerlyck so binnen de steden van Haerlem, Amstelredam, Schoonhoven, Briele, Oudewater, Woerden, Heusden, ende sonderlinghe alhier in Den Haghe, teghens die ordre, vry- ende gherechticheyden der landen ende steden datelick is ghepasseert, tot verscheyden malen seer rypelyck was ghelett ende veele instantien tevergheefs ghedaen, omme den ghedeputeerden van eenighe steden (die verclaerden niet ghelast te wesen hen metten heeren edelen ende de meeste steden van Hollandt ende West-Vrieslandt te conformeren) omme de selve gedeputeerde tot een ghevouchlycke ghenoechsaemheyt ende accomodatie van de sake te beweghen – oock nietteghenstaende ten lesten aengheboden is, dat, indien opte theologicque disputen uuyt de vyf poincten, in de Haegsche conferentie in den jaere XVIc elf verhandelt, definitie ofte decisie soude dienen ghedaen, de voorschreven heeren edelen ende de meeste steden tevreden waren, dat ‘t selve soude ghedaen werden by ghedeputeerde van de ghereformeerde hooghe overicheyden ende kercken, respective daertoe wettelyck te vergaderen, ende dat tot conservatie van de hoocheyden, vry- ende gherechticheyden der landen van Hollandt ende West-Vrieslandt onder de authoriteyt ende directie van de heeren Staeten der selver landen een synodale vergaderinghe provinciael uyte vyfthien classen der selver landen soude gheconvoceert werden, omme met ende ten overstaen van de ghecommitteerde van de heeren Staeten voornoemt te adviseeren ende te delibereren op de onderlinghe tolerantie ende naerdere bepalinghe der leere over de voorschreven poincten, met verbott dat gheen leere, by de ghereformeerde kercken der Christenheydt ende namentlyck van de Vereenichde Nederlanden niet aenghenomen, die ghemeente soude werden voorghedraghen, op peyne van kerckelicke censure ende politycke correctie, waer ‘t noot -, soo is eyndelick by de heeren edelen ende die ghedeputeerden van de meeste steden van Hollant ende West-Vrieslant staetsghewyse verstaen, dat, sonder seer schadelycke prejudicie ende naedeel van de hoocheyden, vry- ende gherechticheyden der voorschreven landen ende steden, in de opnie van eenighe steden, verstaende, dat men alsnu soude behooren inne te willighen niet alleen het convoceren van een provinciale, maer oock van een nationale synode, niet en can bewillicht werden, so omme ‘t gheene den heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt nae de rechten der landen alleen toecomt, met andere niet ghemeen te maecken, als om veele andere ghewichtighe ende pregnante redenen, ten deele vertoont; ende is daeromme by de voorsz. heeren edelen ende meeste steden alsvooren verstaen ende gheresolveert, dat een yeghelyck alle het ghepasseerde inde voorschreven vergaederinghe naeder overdencken, overweghen ende ghetrouwelyck nae de waerheydt rapporteren sal, op hope dat Godt de Heere Almachtich synen Godtlycken seghen verleenen, die ooghen naeder openen ende die ghemoederen disponeren sal tot alles, wes tot Godes eere ende glorie, der landen vry- ende gherechticheyden, mitsgaeders behoudenisse van de evangelische waerheydt ende eenicheyt, dienstelyck is. Ende ten eynde daerentusschen een yeghelyck mach onderrecht ende verseeckert wesen van de oprechte, goede meyninghe van de heeren edelen ende die meeste steden van Hollandt ende West-Vrieslandt, omme waerheydt ende eenicheydt in religionssaecken te houden ende te doen verdwynen ‘t ghene ter contrarie met onrechte wordt ghestroeyt ende Haere Edel. calumnieuselyck naeghegheven, soo is verstaen, dat de gheconcipieerde verclaringhe diesaengaende sal worden ghedruckt, uytghegeven ende ghemeen ghemaeckt; dat oock de antwoorde aen de heeren Staten van Zeelandt ende, mutatis mutandis, aen de ghecommitteerde van den provinciën van Gelderlandt, Vrieslandt ende Ommelanden sal worden ghegheven ofte overghesonden, daerby voughende ‘t gheene nae het instellen derselver tot naerder accommodatie is gheoffereert, alles ten eynde de goede ghemeente ende voorschreven provincien van de goede intentie ende officien van de heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt in de voorschreven saecke moghen worden gheinformeert; dat voorts de resolutien op de kerckelycke saeken, voor desen ghenomen by de heeren edele ende regenten van de steden ende dorpen (die deselve in den haren dienstigh oft nodich bevinden) met alle moderatie ende discretie sullen moghen achtervolcht ende by alle bequame middelen ghearbeydt worden, omme de goede inghesetene in ruste ende stilte te houden, oock alle weeghen van datelickheyden over persoonen, publicque ende andere plaetsen ende goederen aff te weren, ten welcken eynde de reghenten van de steden by desen, by provisie ende totdat anders staedtsghewyse sal wesen gheordonneert, (voor sooveel ‘t noot is) gheautoriseert werden in den haeren te ghebruycken ‘t ghene andere steden van Hollandt ende West-Vrieslandt (best in ‘t bestellen van haere politicque regieringhe verseeckert zynde) ghebruycken; oock by het aennemen van meer volck van wapenen, soverre burghemeesteren ende vroetschappen van de steden sulcx tot haere verseeckeringhe ende affweeringhe van de voorschreven datelycheyden noodich bevinden; ende off yemant over tghene burghermeesteren ende regierders diesaengaende sullen doen ordonneren off executeren, hen souden willen beclaghen, verstaen, dat ‘t selve aen niemant anders als aen de heeren Staeten sal moghen gheschieden, houdende voor nul ende van onwaerden ‘t ghene by eenighe collegien van justitie ofte anders daerteghens sal ghedaen ofte voorghenomen worden, sulckx dat niemandt daeraen sal wesen ghehouden; verstaen voorts, dat een yeghelyck, in eedt ofte dienst der heeren Staten ofte respective steden wesende, in ‘t hanthouden van de publycke aucthoriteyt van de heeren Staeten ende regenten van de steden, mitsgaders het affweeren van de voorschreven datelicheyden (des vermaent zynde) ghehouden sal wesen hen behoorlyck te ghebruycken ende employeren naer gheleghentheydt der saecken; dat oock van weghen den heeren Staten van Hollandt ende West-Vrieslandt aen allen oversten, capiteynen, andere officiers ende volck van oorloghe, daer sulckx noodich ofte dienstigh sal wesen, eernstelyck belast ende bevolen sal worden (oock niettegenstaende eenighe andere beveelen) den heeren Staeten ofte hare Ghecommitteerde Raden in hare absentie ende de magistraten van de steden, daer sy in garnisoen ghebruyckt worden, ghetrouwe ende ghehoorsaem te wesen ende alle datelicheyden alsvooren (sonder eenighe exceptie) te helpen affweeren op peyne van cassatie, die datelyck by ons ofte onse Gecommitteerde Raden sal worden gheëxecuteert. Ende omme Sijne Excellentie Prince Maurits als Gouverneur, oock me Vrouwe de Princesse van Oraigne, weduwe van myn heere den Prince van Oraigne hoochloffelycker ghedachten, mitsgaders Prince Hendryck, te verseeckeren van de oprechte affectie van de heeren Staeten van Hollandt ende West-Vrieslandt, ende namentlyck van de heeren edelen ende het meerderdeel van de steden, tot handthoudinghe van de vry- ende gherechticheyden der voorschreven landen, behoudenisse van de ware ghereformeerde religie ende alle ‘t gheene van oprechte liefhebbers des vaderlandts, oock van de loffelycke memorie ende meriten van hoochgedachte heere Prince van Oraigne ende van Haere Excellentiën selfs, met behoudenisse van den welstandt der landen, met reden mach worden begheert, ende van Haere Excellentiën in ‘t bedienen van haere gouvernementen ende hooghe ampten conform haere commissien, instructien ende acten, altyts te sullen handthouden, oock henluyden continueren ende vermeerderen haere oprechte goede affectie ende Haere Excellentiën te vermanen ende versoecken, dat haer ghelieve, ‘t geene voorschreven is, de handt te bieden myne heeren de Staeten van Hollandt ende West-Vrieslandt (ende namentlyck den voorschreven edelen ende reghenten van de steden, die selfs oft haere ouders van het begin der oorloghe af tot nu toe mede van de eerste zijn gheweest, die goet ende bloet voor der landen vrij- ende gherechticheyden ende de ware Christelycke religie hebben geemploeyeert ende noch bereydt zijn te emploeyeren), zijn ghecommitteert twee uytte edelen ende ghedeputeerden van de steden van Haerlem, Delft, Leyden, Goude, Rotterdam, Alcmaer ende Hoorn. Ghedaan in den Haghe den vierden Augusti 1617.
Onderstont ter ordonnantie van de Staeten. Ende was gheteyckent A. Duyck.