Dorp aan de Nete, halverwege Antwerpen en Mechelen, in de zestiende eeuw bekend om zijn duffelse laken. Sinds 1355 behoorde de baronie Duffel toe aan het geslacht Horn. Mogelijk verklaart dit laatste het feit dat tijdens de oppositie tegen Filips II de hoge edelen hier een van hun samenkomsten hielden. Op 18 juli 1566, kwamen Oranje en Egmond naar Duffel, om er te vergaderen met leden van het Verbond der Edelen: Lodewijk van Nassau, Hendrik van Brederode een Floris van Pallandt, graaf van Culemborg. De bijeenkomst vond plaats in het Huis ter Elst (thans alleen nog maar een ruïne). Zo’n tweehonderd edelen van het Verbond waren op dat moment bijeen in Sint-Truiden , maar onder leiding van de drie genoemde voorlieden, evolueerde het Compromis zich te veel in uitsluitend calvinistische richting. Oranje en Egmond bezwoeren de voormannen van het Compromis zich te beperken tot de wensen zoals die in het Smeekschrift waren verwoord en niet actief de verbreiding van het calvinisme te bevorderen. De voorlieden van het Verbond zeiden dit toe, maar eenmaal terug in Sint-Truiden bleek hun afgedwongen toegeeflijkheid geen gelijke tred meer te houden met de ontwikkelingen.
Duffel geniet ook bekendheid als geboorteplaats van Cornelis Kiliaen(1530-1607), de schrijver-samensteller van het eerste Nederlands-Nederlandse woordenboek. Op 14 augustus 1637, daags voor Maria Hemelvaart, werd in Duffel in een wilg een klein Mariabeeldje gevonden. Weldra bleek er een wonderbaarlijke werking van uit te gaan, zodat de plaats ook bekendheid kreeg als bedevaartsoord.
Anton van der Lem
Literatuur
De Grote Geus en het falende Driemanschap / door A. van Hulzen. – Hilversum : Verloren, 1995. – 142 p. : ill. ; 24 cm. Rugtitel: De Grote Geus. – Met reg. ISBN 90-6550-500-8, pp. 48-49
De geschiedenis van O. L. Vrouw van goeden wil te Duffel / E. V. Dom ; met inleidende brieven van kard. van Roey en mgr. Heylen. – Tongerloo : St. Norbertus Drukkerij, 1936. – XIV, 263 p., [35]p. pl. ; 24 cm.
Duffel, Gheel en hunne heeren / door Joh. Theod. De Raadt. – Turnhout : Splichal, 1890. – 119 p. ; 22 cm
Aan kop van titelpagina: De heerlijkheden van het Land van Mechelen. – Met reg.
Onse L. Vrouwe van Duffel ofte van Goeden Wil, dat is, de wonderheden van Maria soo in het doen vinden ende hervinden van haer miraculeus beeldt als in ‘t gunstig uytstorten van wonderbare genezingen tot Duffel… I. Norbertus Mattens. – Antwerpen : by de weduwe Jacobs, 1717. – 228, IV p. : ill. ; 16 cm
Uitgegeven door: Jean Norbertus Mattens. – Auteur: Philippus van Hoeswinckel.
Plaatsingscode UB Leiden: [volgt]
Onse L. Vrovwe van Dvffel dat is den oorspronck, voortganck ende miracvlen van haer miracvlevs beelt gevond¯e binn¯e de baenderye van Dvffel onder Perwez den 14. Aug. Ao. 1637 / beschreven door Hr. Ph. van Hoeswinckel, …. – 2e dr. – t,Antwerpen, : bij Michiel Cnobbaert, 1667. – 265, [9] p. ; in-?
Wonderlijcke openbaringhe vanden gheest van Elizabeth de Vos, geschiedt inde capelle van Onse Lieve Vrouwe van Goeden Wille tot Duffel, op den 21. octobris 1653 / Philippus van Hoeswinckel. – T’Hantwerpen : Lesteens, 1654. – 86 p. ; 17 cm. Vert. van: De origine prodigiosae imaginis Deiparae in Duffel, quae dicitur S. Mariae bonae voluntatis. – 1638.
Onze L. Vrouwe van Duffel, dat is, den oorspronck, voortganck ende miraculen van haer miraculeus beelt gevonden binnen de baenderye van Duffel onder Perwez den 14. Aug. Ao. 1637 / door Philippus van Hoeswinckel. – Antwerpen : M. Binnaert, 1644. – 180 p.
De Hollansche ghesicht-bvyse waer door wort ghesien hoe onrechtveerdelijck zy rebelleren teghen hunnen koninck, ende alle hunne schimpighe lasteringhen worden teghen hun seluen wederleght. Ende in wat steden sy het kercken ende cloosters goet hebben benomen, soo tot Brussel, t’Antwerpen, Oraignen, Egmont, Vlaenderen, Hornes, Dornick, St. Truyen, Dermonde, Duffel, ÿ&c. – Tot Brvssel, : by Gouaert Schoeuaerts, …, [tussen 1621 en 1648]. – 19 p. ; in-4. – A-B 4 C 2