Nederlands uitgever, filosoof en geschiedschrijver
Genève, 29 maart 1657 – Amsterdam, 8 januari 1736
Portret van Jean le Clerc . Ets, in 1710 vervaardigd door Bernard Picard (1673-1733). Universiteitsbibliotheek Leiden, Bijzondere Collecties . Plaatingscode: PK-P-128.250.
Biografie
Le Clerc stamde uit een uitgeweken Picardische hugenotenfamilie. Hij studeerde van 1673 tot 1676 in zijn geboortestad theologie en promoveerde er. Na een langdurige reis door Europa, die hem onder andere in Grenoble, Saumur en Londen bracht, vestigde hij zich in 1683 in Amsterdam. Daar werd hij hoogleraar in de filosofie en het Hebreeuws aan het Remonstrants Seminarium. In 1712 volgde hij Philippus van Limborch op als kerkhistoricus. Hij onderhield contacten en had disputen met de gehele intellectuele wereld van Europa, onder meer met John Locke, die hij al tijdens diens verblijf in de Republiek had leren kennen. Le Clerc was redacteur van de Bibliothèque universelle et historique en van de voortzettingen onder andere titel van dit tijdschrift. Tevens trad hij op als uitgever van de werken van Erasmus: Desiderii Erasmi Opera omnia in tien delen tussen 1703 en 1706 te Leiden verschenen. In zijn Bibliothèque nam hij in 1705 een levensbeschrijving van Erasmus op, in hetzelfde jaar gevolgd door de biografie van Locke, die ook zelfstandig verscheen. Het oeuvre van Le Clerc is ontzagwekkend van omvang en veelzijdigheid en het historisch gedeelte vormt daar slechts een klein deel van. Van die historische werken volgt hier alleen het werk dat op de Tachtigjarige Oorlog betrekking heeft.
E.O.G. Haitsma Mulier, Anton van der Lem
Werken
Histoire des Provinces-Unies des Pays-Bas, depuis la naissance de la République (1560) jusqu’à la Paix d’Utrecht et le Traité de la Barriere conclu en 1716 : avec les principales medailles et leur explication / Jean le Clercq. – À Amsterdam : chez Z. Chatelain, 1723-1728. – 3 dl. : ill. ; in-2
Plaatsingscode UB Leiden: 1199 A 1-2
Het vierde deel van dit werk was als eerste verschenen: Explication historique des principales médailles frapées pour servir à l’histoire des Provinces-Unies des Pays-Bas. – A Amsterdam : chez l’Honoré & Châtelain, 1723. – [4], 208 p. : ill. ; in-2
Nederlandse vertaling:
Geschiedenissen der Vereenigde Nederlanden, sedert den aanvang van die republiek tot op den vrede van Utrecht in ‘t jaar 1713 en het Tractaat van Barriere in’t jaar 1715 gesloten / Jean Leclerc ; uit ‘t Fr. – Amsterdam, 1730. – 3 dl. : ill. ; in-2. Van Eeghen/Van der Kellen 474.
Plaatsingscode UB Leiden: 1135 A 11-13; 232 A 6-9
Geschiedenissen der Vereenigde Nederlanden, sedert den aanvang van die republyk tot op den vrede van Utrecht in ‘t jaar 1713, en het tractaat van Barriere in ‘t jaar 1715 gesloten / in ‘t Fransch beschreven door … Jean le Clerc ; in ‘t Nederduitsch vertaald. – Den tweeden dr. – T’Amsteldam : by Zacharias Chatelain, 1738. – 4 dl. : krt. ; in-4
Plaatsingscode UB Leiden: 394 B 1-4
Literatuur
A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden III (Haarlem, 1858) 439-457
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek IV (Leiden, 1918) 430-434 (Th. Dokkum)
Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800 / samengest. door E.O.G. Haitsma Mulier, G.A.C. van der Lem ; met medew. van P. Knevel. – Den Haag : Nederlands Historisch Genootschap, 1990. – XVII, 470 p. ; 25 cm. – (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap, ISSN 0169-7641 ; 7) Rugtitel: Repertorium geschiedschrijvers, 1500-1800. – Met lit. opg., reg.. ISBN 90-73069-04-1 geb., nr. 110, pp. 90-93. Hier ook verdere literatuur over Jean le Clerc.
“Hoofsche papegaaien of redelijke schepsels” : Geschiedenisschrijvers en politiek in de Republiek in de eerste helft van de achttiende eeuw / E.O.G. Haitsma Mulier
In: Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, ISSN 0165-0505: vol. 102 (1987), afl. 3, pag. 450-475.