Genua ca. 1550- ca. 1630
Enkele biografische gegevens
De schrijver Giovanni Costa was afkomstig uit een oude aristocratische familie in Genua. Opgeleid als wiskundige aan de universiteit van Pisa, richtte hij zich na zijn studie op de letteren en geschiedschrijving. Buiten zijn deelname aan het culturele leven in Genua, bekleedde Costa ook politieke functies in verschillende stedelijke bestuursorganen. Zijn eerste geschiedwerk verscheen in 1610 bij de Genuese drukker Pavoni onder de titel Ragionamento sopra la triegua de’ Paesi Bassi, conchiusa in Anversa l’anno 1609 (‘Betoog over het Bestand van de Nederlanden, afgesloten in 1609 te Antwerpen’). Costa’s traktaat wijkt af van zestiende en zeventiende-eeuwse geschiedenissen over de Opstand, die toch vooral een chronologisch verhaal van de gebeurtenissen in de Nederlanden willen vertellen. Het betoog kan worden beschouwd als een reactie op de actuele ontwikkelingen in de Nederlanden rondom de totstandkoming van het Twaalfjarig Bestand, dat in 1609 werd overeengekomen tussen de Habsburgers en de Republiek der Verenigde Nederlanden. Daarnaast is de vorm van het traktaat opvallend. De auteur verkoos de dialoogvorm boven een chronologische opzet van zijn verhandeling. De dialoog bood de auteur de gelegenheid om verschillende visies die binnen de stadsrepubliek Genua leefden over het Bestand, in het betoog aan de orde te stellen. De visies in Genua over het Bestand waren verbonden met de politieke debatten die in de havenstad werden gehouden. In deze debatten draaide het vooral om het conflict tussen de oude en nieuwe aristocratie in de havenstad. De positie van de Ligurische republiek als satellietstaat van Spaans-Habsburgse imperium en de invloed van de Habsburgse monarchie op de handelsbelangen van de Genuezen vormden de achtergrond van deze discussies. Costa’s tweede geschiedwerk Trattato della pace e della libertà e de’ modi di conservarle , verschenen in 1615, en een manuscript uit 1629 dat onvoltooid bleef, handelen over het vredesvraagstuk in het door oorlogen geteisterde Italië. Na 1629 vernemen we niets meer van de Genuese schrijver. Cees Reijner
Historisch werk
Ragionamento di Giovanni Costa, gentil’huomo genovese, sopra la triegua de’ Paesi Bassi, conchiusa in Anversa l’anno 1609 . In Genova: appresso Giuseppe Pavoni, 1610. Trattato della pace, e libertà d’Italia, e de’ modi di conservarle di Giovanni Costa gentil’huomo genovese. In Genova: appresso Guiseppe Pavoni, 1615.
Literatuur
G. Nuti, ‘Giovanni Costa’, in: Dizionario Biografico degli Italiani 30 (1984), p.186-188. Cees Reijner, ‘Gesprekken in Genua: Giovanni Costa over het Twaalfjarig Bestand’ in: De Zeventiende Eeuw 30.1 (2014), p. 76-96. Cees Reijner, Italiaanse geschiedschrijvers over de Nederlandse Opstand, 1585-1650. Een transnationale geschiedenis (Proefschrift Universiteit Leiden, oktober 2020), p. 61-80.