Loosduinen (bij Den Haag), 1579 Sor (Denemarken), 20 september 1639
Johannes Meursius , hoogleraar te Leiden. Prent, maker onbekend. Universiteitsbibliotheek Leiden, Legaat Bodel Nijenhuis . Plaatsingscode BN974.
Biografie
Na zijn schooltijd in Den Haag studeerde Meursius te Leiden, waar hij al opviel door zijn kennis van het Grieks. Hij werd de leermeester van de zonen van Johan van Oldenbarnevelt en promoveerde in 1608 in de rechten te Orléans. In 1610 werd Meursius hoogleraar geschiedenis en filologie in Leiden. Behalve in gedichten, religieuze beschouwingen en moraaltractaten schreef hij een groot aantal antiquarische studies over de Griekse oudheid. In 1611 kreeg hij evenals Dominicus Baudius van de Staten-Generaal de opdracht tegen een financiële vergoeding een geschiedenis van de wording van het Twaalfjarig Bestand te schrijven (Resolutiën van 13 augustus 1611 en 14 september 1612). Het onder 1. genoemde boek voldeed bepaalde contraremonstrantse kringen niet en daarom werkte Meursius het uit tot de editie van 1614. Wel werd hem verzocht de geschiedenis te vervolgen, maar door steeds grotere druk van de contraremonstranten trokken de Staten-Generaal uiteindelijk zijn bezoldiging in (23 mei 1620). In 1625 werd hij door Christiaan IV van Denemarken tot hoogleraar in de geschiedenis te Sor benoemd en daarnaast tot diens geschiedschrijver. In het omvangrijke werk van Meursius neemt de klassieke oudheid de voornaamste plaats in. Na zijn benoeming te Sor kwam daar de Deense geschiedenis bij. Zijn eersteling over het Twaalfjarig Bestand verscheen in vrijwel dezelfde vorm onder de titel Gulielmus Auriacus. Daarnaast noemen wij hier nog zijn geschiedenis annex studiegids van de Leidse Universiteit.
E.O.G. Haitsma Mulier / Anton van der Lem
Historische werken
1. Rerum Belgicarum liber unus, in quo Induciarum historia / Joannes Meursius. – Lugduni Batavorum : apud Ludovicum Elzevirium, 1612. – VII, 72 p. ; 22 cm. Willems 74.
Plaatsingscode UB Leiden: 1011 F 36 : 2
Joannis Meursii rerum Belgicarum libri quatuor; in quibus Ferdinandi Albani sexennium [1568-1573], belli Belgici principium / additur quintus … in quo Induciarum historia [1607-1609] & eiusdem belli finis. – Lugduni Batavorum : apud Ludovicum Elzevirium, 1614. – 319 p. ; 21 cm. Willems: Les Elzevier, nr. 92.
Plaatsingscode UB Leiden: 968 F 13; 1147 C 3:1; THYSIA 627 : 1
2. Ioannis Mevrsi Gvlielmvs Avriacvs, sive, De rebus toto Belgio tam ab eo, quam ejus tempore gestis; ad excessum Ludovici Requensensii … – Lugduni Batavorum : apud Isaacum Elzevirium …, 1621. – [8], 418, [18] p. : ill. ; in-4. Niet verder verschenen. – Willems 189.
Plaatsingscode UB Leiden: 392 B 25; THYSIA 1309
Ioannis MevrsI Gvlielmvs Avriacvs. Sive, De rebus toto Belgio tam ab eo, quam ejus tempore, gestis; ad excessum Ludouici Requesensij : Libri X.. – Lvgdvni Batavorvm : Apud Abrahamvm Elzevirivm, 1622. – [8], 418, [10] p. : Portr. ; Colophon: Lvgdvni Batavorvm : Excvdebat Isaacvs Elzevirivs, 1621. – Willems 202.
Plaatsingscode UB Leiden: 194 D 20
Ioannis Mevrsi Gvlielmvs Avriacvs, sive, De rebus toto Belgio tam ab eo, quam ejus tempore gestis; ad excessum Ludovici Requesensii. – Amstelodami : apud Gvilielmvm & Ioannem Blaev, 1638. – [4], 150, [2] p. ; fol. Met reg.
3. Ioannis Mevrsi Athen Batav, sive de vrbe Leidensi & academiâ, virisque claris; qui utramque ingenio suo, atque scriptis, illustrarunt: libri dvo. – Lvgdvni Batavorvm, : apud Andream Cloucquium, et Elsevirios, 1625. – [44], 351 p, [7] uitsl. bl. pl. : portr., ill. ; in-4. – *-5* 4 6* 2 A-2X 4
Athenae Batavae / Joannes Meursius. – Republ. – Farnborough, 1970. – II, XLIV, 351 p. : ill. ; 20 cm. Republication of the edition Leyden, 1625.
Literatuur
Samuel de Wind, Bibliotheek van Nederlandsche Geschiedschrijvers (Middelburg, 1835) 315-318
A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden XII (tweede stuk) (Haarlem, 1867) 750-759
Biographie Nationale de Belgique : niet opgenomen
Nationaal Biografisch Woordenboek : niet opgenomen
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek VII (Leiden, 1927) 872-873 (H. Brugmans)
Repertorium van Geschiedschrijvers in Nederland : nr. 334, 287-291
Zu den gelehrten und politischen Verbindungen zwischen der Kurpfalz und den Vereinigten Niederlanden im konfessionellen Zeitalter – am Beispiel der Korrespondenz des Heidelberger Oberrats Georg Michael Lingelsheim (1558-1636) / A.E. Walter. In: Northern humanism in European context, 1469-1625 : from the ‘Adwert Academy’ to Ubbo Emmius: (1999), p. 284-306.
C. Debaive, Het wordingsproces van J. Meursius Athenae Batavae, Het Boek 16 (1927) 321-336
Robert Fruin, Meursius geschiedenis van het Bestand, in: idem, Verspreide Geschriften (10 dln., s-Gravenhage, 1990-1905) VII, 449-453