Kanunnik en geschiedschrijver
Gent, 11 december 1794 – Gent, 13 februari 1877
Biografie
Na zijn studie aan het seminarie werd Joseph Jean De Smet al op 25-jarie leeftijd docent welsprekendheid aan het athenaeum te Aalst. Na Louis Dewez was hij de tweede die – in het Frans – een geschiedenis van België schreef. Hierin besteedde hij aandacht aan alle Belgische gewesten, waarvan hij ook de culturele geschiedenis aan de orde stelde. De ontvangst was positief en al een jaar later was er een tweede editie nodig. Deze herzag hij, mede onder de invloed van Dewez en van J.J. Raepsaet, in anti-orangistische zin. Zijn onverdeeld positieve kijk op Karel V en Filips II kwam hem op kritiek in de Messager des Sciences te staan. De Smet nam als publicist een actief aandeel in de strijd tegen de dirigistische kerkelijke politiek van koning Willem I. Na de vestiging van de Belgische onafhankelijkheid werd hij docent aan het groot-seminarie te Gent en kanunnik van de kathedraal. Als docent wijdde hij zich vijfentwintig jaar aan de kerkgeschiedenis, ook die van het recente verleden. Hij werd lid van de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis en zette zich in – met tal van andere historici te Gent – voor het publiceren van bronnen, voornamelijk betreffende de middeleeuwse geschiedenis van Vlaanderen. Overigens waren deze na een halve eeuw al verouderd; V. Fris oordeelde in de Biographie Nationale negatief over de kritische zin van De Smet en beschouwde hem als `eer der voorlopers van de wetenschappelijke geschiedbeoefening in België’. Als geestelijke publiceerde De Smet ook veel religieuze en religieus-historische werken. Hij is hier opgenomen vanwege zijn geschiedenis van België, waarin uiteraard ook de scheuring van de Nederlanden ter sprake komt.
Historisch werk
Histoire de la Belgique / par J. J. de Smet. – Alost : Sacré, 1821-1822. – 2 dl. ; 17 cm.
Histoire de la Belgique / par J.J. de Smet …. – 2e éd.; rev. et corrigée avec soin. – Gand : chez J. Begyn …, 1822. – 2 dln. in 1 bnd. ; 18 cm. Index.
Histoire de la Belgique / par J.J. de Smet …. – 3me éd., rev. et corr. avec soin. – Gand : Vanryckegem-Hovaere, 1832. – 2 dln. : krtn. ; 20 cm
Oorspr. uitg. 1822.
Plaatsingscode UB Leiden: 1253 D 6-7
Histoire de la Belgique / par J.J. de Smet …. – 4ème éd., revue et augmentée. – Gand : Vanryckegem-Hovaere, 1836. – 2 dl. : portr., krtn. ; in-8
Histoire de la Belgique / par J. J. de Smet. – 5ième éd., rev. et augm.. – Gand : Vanryckegem-Hovaere, 1839. – 359 p. : ill. ; 18 cm + Met (uitsl.): geografische kaart “Belgique ancienne”
Getrouw verhael der marteldood van de Heeren van Audenaerde, ten tyde der beeldstormery / naer gelyktydige schryvers door J. J. de Smet. – Gent : Hemmelsoet, 1864. – 53 p. : ill. ; 21 cm
Nota bene
V. Fris in de Biographie Nationale memoreerde een artikel in de Revue de Bruxelles over de Brusselse geestelijkheid in de zestiende eeuw (deel I en II van 1837), en in deel VIII en X een biografie van Viglius.
Literatuur
Biographie Nationale (Bruxelles, 1914-1920) XXII, 778-791
Anton van der Lem, `Het nationale epos. Geschiedenis in één greep’, in: De palimpsest : Geschiedschrijving in de Nederlanden 1500-2000 / onder red. van Jo Tollebeek, Tom Verschaffel, Leonard H.M. Wessels. – (2 dln., Hilversum : Verloren, 2002) I, 177-196
Jean-Jacques Hoebanx, `L’histoire de Belgique dans quelques manuels scolaires’, in: Hervé Hasquin red., Histoire et historiens depuis 1830 en Belgique, Revue de l’Université de Bruxelles (1981), nr. 1/2, 61-80
Cent ans d’histoire nationale en Belgique / Fernand Vercauteren. – Bruxelles : La Renaissance du Livre, 1959-…. – 1 dl. ; 24 cm. – (Notre passé)
Le travail historique en Belgique : des origines à nos jours / Maurice A. Arnould. – Bruxelles : Editorial Office, [1953]. – 124 p. : ill. ; 22 cm
Met lit. opg. en index.
J. Stengers, `Quelques notes sur la genèse et la conception de notre histoire nationale’, Mélanges G. Smets (Bruxelles, 1952)
Historiographie de la Belgique des origines à 1830 / Maurice A. Arnould. – Bruxelles : Office de Publicité, 1947. – 77 p. : ill. ; 19 cm. – (Collection nationale. 7e série ; 80). Met index.