Braunsbach (Baden-Württemberg), 5 maart 1839 – Amsterdam, 10 februari 1918
Wenzelburger groeide op in een evangelisch-luthers gezin in Baden-Württemberg. Hij studeerde theologie en filosofie in Tübingen en promoveerde in de letteren te Leipzig. In 1866 nam hij deel aan de oorlog tegen Pruisen en daarna was hij actief in de journalistiek. Als docent Duits was hij verbonden aan de HBS te Delft (1871-1878) en aan de Openbare Handelsschool te Amsterdam (1878-1882). Sinds 1885 was hij werkzaam als correspondent in Nederland van de Kölnische Zeitung . Daarnaast schreef hij artikelen en boekbesprekingen betreffende de Nederlandse geschiedenis – met name in de Historische Zeitschrift – vooral over de Opstand en de zeventiende eeuw. Zijn door P.L. Muller en P.J. Blok positief ontvangen geschiedenis van Nederland omvat twee delen: het eerste gaat vanaf de vroegste tijden tot en met het bewind van Karel V; het tweede handelt over de Tachtigjarige Oorlog, tot de Vrede van Munster. Een in het vooruitzicht gesteld derde deel is nooit verschenen.
Historisch werk
Geschichte der Niederlande (2 dln., Gotha: F.A. Perthes: 1879-1886) 817 + 990 p.
Plaatsingscode UB Leiden: 1400 F
Zijn Nederlandse geschiedenis maakte deel uit van de grote reeks landengeschiedenissen onder redactie van A.L. Heeren, waarin het de geschiedenis van N.G. van Kampen verving.
Bespreking door P.L. Muller: Historische Zeitschrift 46 (1881) 354-362; 57 (1887) 133-139
Bespreking door P.J. Blok: Revue Historique 32 (1886) 190-192
Artikelen
`Johan van Oldenbarneveld und sein Process’, Historische Zeitschrift 35 (1876) 381-420 (Bespreking van: John Lothrop Motley, The life and death of John of Barneveld ; Guillaume Groen van Prinsterer, Maurice et Barnevelt, étude historique ; idem, ed., Archives ou correspondance inédite de la Maison d’Orange-Nassau (tome II); verschillende artikelen van Robert Fruin; L.P.Ch. van den Bergh, ed., Intendit tegen Mr. Johan van Oldenbarnevelt, naar het oorspronkelijke in het Rijksarchief uitgegeven )
`Groen van Prinsterer’, Preussische Jahrbücher 40 (1877) 203-224
`Der Abfall der Niederlande und die ultramontane Geschichtschreibung’, Preussische Jahrbücher 52 (1883) 36-51 (Bespreking van: Matthias Koch, Untersuchungen über die Empörung und den Abfall der Niederlande (Leipzig, 1860); F.J. Holzwarth, Der Abfall der Niederlande (Schaffhausen, 1872); W.J.F. Nuyens, Geschiedenis der Nederlandsche beroerten in de XVIe eeuw (Amsterdam, 1870)).
`Johan van Oldenbarnevelt. Der Advokat von Holland’, Historisches Taschenbuch (Leipzig, 1884)
`Zur Erinnerung an Wilhelm von Oranien’, Historische Zeitschrift 53 (1885) 63-71
Bespreking van: Oorspronkelyke verhalen en gelyktydige berichten van den moord gepleegd aan prins Willem van Oranje met eenige bylagen en aanteekeningen uitgegeven door J.G. Frederiks (‘s-Gravenhage, 1884), Historische Zeitschrift 53 (1885) 356-360
Bespreking van: L.P. Gachard, ed., Lettres de Philippe II à ses filles les Infantes Isabelle et Catherine écrites pendant son voyage en Portugal (1581-1583) , publiées d’après les originaux autographes conservés dans les Archives royaux de Turin (Paris, 1884), Historische Zeitschrift 53 (1885) 379-380
Bespreking van: Edm. Poullet, (dln. II-III), Charles Piot (dl. IV), ed., Collection de Chroniques Belges inédites publiée par ordre du Gouvernement. Correspondance du Cardinal de Granvelle 1565-1586 (Brussel, 1880, 1881, 1884), Historische Zeitschrift 54 (1885) 175-181
Literatuur
R. De Schryver, `Over Karl Theodor Wenzelburger (1839-1918) of de vergeten auteur van een vergeten Geschichte der Niederlande (1879-1886)’, in: E.O.G. Haitsma Mulier, L.H. Maas, J. Vogel red., Het beeld in de spiegel. Historiografische verkenningen. Liber amicorum voor Piet Blaas (Hilversum: Verloren, 2000) 191-210