Het orgel van den tijdsellenden, verweten aan Oranje
Uit: J. van Vloten, Nederlandsche geschiedzangen , II, 1864, 256-259.
Oorspronkelijke bron: Politieke Balladen, Refereinen, Liederen, en Spotgedichten der 16e eeuw , van de Maetsch. der Vlaemsche Bibliophilen, Gent, 1847.
O zeventien landauwen, hoe zidy verzeert;
In een orghel verkeert tot onser onbaten!
Zoo aen een orghel dryderande pypen worden gheeert,
Als hooghe, middelbare gheleert, en cleene vaten;
‘s Ghelijcx bevinde ic te wesen, onder die rebelle Staten,
Drye soorten van laten, in ‘t openbare,
Te weten: den prince, met zommighe prelaten,
Correspondeerende ter saten met de groote eenpare;
De edelmannen en cooplieden met de middelschare;
‘t Ghemeen peupel clare, boven al in ghetale,
Met de minste, om Christus bruyt te maken zware,
Accorderende met quâ mare in ‘t generale.
Dry blaesbalcken de orghel toeghevought zijn loyale,
Als Aldegonde, Terin, Vileers, wilt dit onthauwen, man,
Den wint van eyghen bate, stekende in haerliêr male; –
Een gheveynst herte menighe benauwen can.
Van dese dry blaesbalcken, zoo ic can anmerken,
De duyvel, tot verstercken van de instrumenten,
Blaeser es; dblijct an de registers wercken;
Die sententiën, die zy uut snercken, als bedroufde commit-
Dwelck die xvij. landen zijn, wilt dit inprenten, [tenten,
Waeraf zommighe genten stom zijn, ende niet en spelen,
Als Luxenburg en Artois, die ‘s conijncx regimenten,
Oock Namen, Mechelen, en Rijssele, niet en vervelen;
Zommighe discoort met rooven en stelen,
Als Brabant, Vlaenderen met Ghelderlant fijn,
Henegauwe en Vrieslant, die moorden en kelen.
Rebelle Hollant, Zeelant, die de goê doen abondant pijn,
Oick ‘t stich van Utrecht en Doornicke, met een constant
Dlant van Overijssel en Groenynghen moest flauwen dan, [schijn;
Als ‘t den conynck verliet, en wilde aen Oraingens verbant
Een gheveynst herte menighe benauwen can. [zijn; –
Noch zijn an dit werck xviij clauwieren,
Om des orgels vercieren, van zommighe verheven,
Dwelck zijn de xviij Mannen, om twist te allegieren,
Want den Prince als organist, veel boosheit heeft bedreven,
Op hemliên spelende wel zijn loose zeden.
De pypen gheopent van de clauwieren beneven.
Vatende den wint van de blaesbalcken vul onvreden,
Deur des blasers ingheven, die de waerheit wil vertreden,
Spelen sulck spel als den organist es begheerende;
Om welcke muzyke de pypen langhe hebben ghebeden
Die ghenaemt es Ghewelt, die liefde weerende,
Rooverie en Moort, d’onnoosele scheerende;
Politie en Justitie ligghen nu verdauwen van
Den organist, die hem met woorden niet es gheneerende; –
Een gheveynst herte menighe benauwen can.
Dat desen organist, vul boosheits bevonden,
Speelt t’allen stonden, met valsche treken,
Es blijckelick in ‘t accepteeren, elcken t’ oirconden,
Van het gouvernement van Brabant, sonder spreken;
Ja, oock niet presenteerende, by daghen oft weken,
Om het lieutenantschap-generael eenighe requeste
An Don Matthias; nochtans es hy daer in ghesteken,
Van dese clauwieren, met ghewelt in ‘t leste.
Dan heeft dese orghel, tot verciersel voor ‘t beste,
Bovenstaende een Inghelken, dat hem met blasen schijnt
Daer ‘t nochtans niet en doet contrarie de reste. [schueren,
‘s Ghelijcx es Don Matthias, maer notaris in ‘t labeuren;
Want van den organist gheordonneert es te veuren
Zijn spel, dat hy zal spelen, om ‘s lants te berauwen, an
Kercken en cloosters onteeren, jonck en audt doen treuren; –
Een gheveynst herte menighe benauwen can.
Ter wat schole desen organist dit spel vercreghen heeft,
Blijckelic zijn leven gheeft, men magh begruten,
Een beestelick leven hy hem selven bedeghen weest;
Exempel an de hyenen en boose crocuten.
Deze twee contrefaicten der menschen uten
Fauxsamblantich, brynghende in ‘s doots verstyven;
Alleleens ghelijc de crocodillen hem ontsluten,
Zoo vermoort hy de lieden als zy sauden te lyve blyven;
Ja, boven dien quâ troglodyten doende vrueght verdryven,
Ergher dan die Scyten es u spel vul onghenaden,
Levende by den vleessche van mannen en wyven;
De Cahtaplepen gaedy te boven in u daden,
Die ‘t volk doot zien, zoo doedy met u raden;
Waerdeur menich ziet, met beschrauwen, an
Ons seventhien landen ghestelt tot schaden; –
Een gheveynst herte menighe benauwen can.