Decretum horribile
Gruwel der verwoestinge
Uit: Vondel, Werken , III, 346-351.
Door Joost van den Vondel
God ruckt d’onnoselheyd van moeders borsten af,
En smacktse in’t eeuwigh vier. o poel! o open graf!
Waer bergh ick my van stanck? dar dit gedroght sijn’ pooten
Noch branden aen Serveet? en hem ten afgrond stooten,
Als een’ Godslasteraer; nadien dit schendigh boeck
In ‘s hemels aenschijn spuwt dien gruwelijcken vloeck?
Waer ben ick? onder ‘t Licht der Godgeleerde lampen?
Of onder Lucifer, in ‘t swarte rijck der dampen?
Is dit het noodlot van ‘t verkoren wierroockvat?
Is dit de sieckentroost, en Christelijcke schat?
En was die lastermuyl dus op Michiel gebeeten?
Of was het om, met eer, sijn’ Spaensche goude keten,
Die klincklaer sich, door soo veel’ roode schakels, vout,
Te taecken? soumen dan, om pistolettegoud,
Of heldren sonneglans van Fransche lelykroonen,
Geen Vaderland verraen, en seven Vorstentroonen?
Maer dit verklaert geen’ teckst, noch mickt op’t rechte doel,
Myn yver dwaelt van’t spoor: hy slacht den predickstoel.
Quacksalvers venten dit vergift noch, voor driakel.
Dees kinderduyvel was, een’ eeu lang, ‘s volcks Orakel.
‘k Getroostme licht, soo mans noch derwaert bevaerd gaen:
Maer datm’er vrouwen vind, en kan ick niet verstaen;
Voornaemelijck die, met een hartelijck genoegen,
Geswangert, onder ‘t hart, oyt siel en leven droegen:
En levend tuygen, met hoe hartelijck een’ sucht
Het moederlijck gemoed omhelst sijn’ lieve vrucht.
Hier wt heeft Salomon het vonnis vlack gestreecken.
En noch kon hongers nood dat staelen hartslot breecken.
De buyck en luystert na geen kinderlijck gekarm.
De honger holt en raest, en vult den blinden darm.
Men noem dan dit een’ moord van ongesonde sinnen.
En schoon een’ moeder staeckt haer’ suygeling te minnen;
Des Scheppers liefde, die ‘t onschuldich schepsel kust,
En koestert en omarmt, word nimmermeer geblust.
Dat staet, gelijck een’ rots, die stormen kan verduuren.
Dit slot beschermt ‘t Geloof, met diamante muuren.
Hier ziddert niemand, voor de blixems van Kalvijn,
Die, door het misbruyck, krachteloos geworden sijn:
Waerom hy mutserds dient te prachen van den Goden:
Op dat in eere blijf de klapmuts der Synoden.
Want Loevesteyn, dat slacht de Rotterdamsche kerck,
Die ledigh loopt van self. het volck en maeckt geen werck
Van dees’ verdoemelijcke moordpredestinaci:
Al sit sy opgepronckt, met Trentens doelestaci:
Al word de bybel hierom, op een nieu, vertaelt:
Elck walleght van dien draf. die wijn is lang verschaelt.
Hy smaeckt op niemands tong, die lecker is op ‘t proeven:
En dient slechs om het krancke kraembed te bedroeven;
als ‘t afgepijnde breyn sich ernstigh innebeeld:
Wat baetme, dat ick heb een’ tweelingvrucht geteelt?
En datse beyde reyn, door ‘t doopsel, sijn gewassen,
In Christus dierbaer bloed, die kostelijcke plassen?
Men twyffelt, wie van tween, in ‘t ende, word verdoemt.
Men troost ons, met een’ leer, die gruwelen verbloemt,
En teeder harssen maeckt, door ‘t mymeren, verwarder.
Ah schaepkens! wie van u sal doolen, sonder harder,
In duystere woestijn, daer kruyd nocht lover wast?
Daer ‘t grimmigh ongediert des diepen afgronds bast,
En huylt, en brult, en loeyt; om, sooghe quaemt te sticken
Aen ‘t eerste sogh, u voort, als wildbraed, op te slicken?
Wie van u beyden is een snickje van de Hel?
Schept God, als Nero, dan in dit moordadigh spel
Des Helschen schouburghs, vreughd, om sijn verdoemde slaeven,
In ‘t ingewand van beer en tiger, te begraeven?
Is God een stoockebrand, tot glori van sijn hof?
En lust hem Troje weer, in puyn en glimmend stof,
Te storten, met haer’ pracht van tempels en gewelven:
En soo veel’ weeskens, diep in assche, te bedelven?
Is God de krokodil, die ‘t versch geboren kind,
Aen d’oevers van den Nijl, voor leckerny verslind?
Daer Moses nauwelicks in ‘t kistje, word behouwen;
En drijft, door ‘t moordgeschrey der Isralijtsche vrouwen,
Door lijcken sonder tal. is God een huychelaer,
Die d’Ooster leydstar vleyt, met kerckelijck gebaer?
En verwt het moordtoonnneel der Bethlehemsche straeten?
En siet de worsteling van vrouwen en soldaeten,
Een deerlijck schouspel, noch met lachende oogen, aen?
En pynight Rachels geest, by duyster, op te staen?
Om, van krancksinnigheyd, te spoocken en te rabbelen?
Het hayr te scheuren, en den boesem op te krabbelen?
Is God een Moloch, van barmhartigheyd vervreemt?
Die ‘t offerpopken, in sijn’ gloeyende armen, neemt?
En laeft het, aen de speen, met oli vier en voncken?
Maer dat’s genadelijck een’ slaepdranck ingedroncken.
Soo rust het ongewieght: ontslagen van veel schricks.
Ick raeskal. plonderpaep, ga doop mijn lam in Styx,
In Kalchas hellevont. het sal Verworpling heeten.
De Raseryen staen, met fackelen, als peeten.
Soo word het Plutoos kerck geheylight, als een lidt.
Wie rooft mijn arrem schap? wie braed mijn hart, aen’t spit?
Wie droopt mijn vleesch, met bloed? wat baetme ‘s Heeren
Indien mijn wichtje word een’ spijse van den Duyvel? [suyvel,
Of sal het eeuwigh braen? en is het nimmer gaer?
Of is ‘t een vledermuys, op ‘t ongewijd autaer?
Mijn’ oogen sijn vol roocks. mijn neus vol swavelreucke.
Is dit een’ kraemkoets, of een’ Belzebubsche keucken?
Wat galgetroosters staen daer, achter de gordijn?
Of sijn’t gewetensbeuls? nu ben ick sonder pijn.
Hoe dunckt u? is’t geen tijd dat elck die krancke redde?
Op baeckermoeder: drijf die dockters wegh, voor ‘t bedde,
Met bedstock, toffels, of met graeuwen: ‘t is alleens.
‘t Geloof heeft nimmermeer met wanhoop yet gemeens.
Ghy kindervlegels, is dit syver reformeeren?
Of waerheyds dorschvloer dicht, met logenkaf, stoffeeren?
Heeft Nassau, aen dees’ leer, geofferts ‘s lands trofeen?
Is dit de sonne, die in modderpoelen scheen?
En rust hy saligh, die het hoofd berght in dees’ kappen?
Is dit uw’ galghleer, met predestinacitrappen?
En wordt Goulart, die voor ‘t onmondigh wieghsken pleyt,
Van ‘t Waelenheck geschopt, en ‘t vrye land ontseyt?
Nu sal Trigland den stoel, aen spaenders, stucken kloppen,
En, met sijn’ spreucken, dees’ Godloose breucken stoppen.
Hy bulckt: de Poesy die bid den Duyvel aen,
Den baerelijcken Droes. de weereld moet vergaen.
Dat’s recht, Trigland, dat’s recht. verbrand die boose prye:
Se stinckt, tot in den baerd van uw’ Theologye:
Die ‘taenschijn Gods begruyst met soo veel schoorsteenroets;
het welck de Moor blancket, als oirsprong alles goeds:
Wan hy geknielt, slechs beeft, voor dreygende Pagoden.
Hoe noodich waer hem ‘t licht van Bogermans Synoden,
En ‘t Euangeliboeck der Genevoische rots;
Verheerlijckt, door den strael der klaere kennis Gods?
Wiens glas self Michael ter aerde sloegh, met blindheyd,
Door ‘t vier, dat Guize smolt, tot heyl der bloedgesindheyd.
Mijn’ kraemsiel, sijt getroost. ghy hebt op uwe sy’
Iehova, die uw saed al meer bemint, als ghy.
Hy heeft sijn hartebloed, voor uwe vrucht, vergoten:
En teeckentse in den boeck der saelge bondgenooten,
De hemel is haer erf. hy locktse, met sijn’ stem.
Hy saemeltse, in den schoot van ‘t nieu Ierusalem,
Veel liefelicker als een’ klockhen, met haer’ wiecken,
Beschaduwt en beschermt het ongepluymde kiecken.
De waerheyt is oprecht: sy hoeft geen’ plondergrijns.
Sy toont u ‘t Paradijs, en d’eer des Cherubijns:
Dat sijn de sieltjes, dar uw’ siel om was verlegen:
Die sich, als Duyven, op hun’ witte schachtjes, weegen;
Veel witter als de melck, die wt uw’ tepels springkt.
Sy weyen in het goud en hemelschblaeu. hoe blinckt
Hun’ kuyf en sachte pruyck, van ingevlochte steenen,
Van d’ongenaeckbre son der eeuwigheyd bescheenen.
Dit hangwieckt, en dat swaeyt den triomfanten palm.
Een ander tockt de snaer, en weckt yvoiren galm.
Een ander blaest de fluyt. een ander goude nooten
Wt roosebladen lees. een ander onverdroten
Eet mann’. een ander lept der Englen leckerny.
Een ander lacht, om Bezaes kinderkettery.
H A L E L V I A