Città di Castello, 1520 – Antwerpen, 5 maart 1576
Biografie
Chiappino Vitelli werd in 1520 te Città di Castello geboren uit een geslacht van hoge officieren. Filippo Venuti vermeldt dat Chiappino in 1553 in dienst kwam van de hertog van Toscane. Een brief die de vestingbouwkundige Giovanni Battista Bellucci in 1545 aan Chiappino te Florence stuurde, doet echter vermoeden dat Vitelli reeds veel eerder bij Cosimo de’ Medici een hoge functie bekleedde. Bellucci stuurde namelijk een manuscript van een door hem geschreven vestingbouwkundig tractaat, maar hij vroeg tevens om werk. Blijkbaar was Chiappino Vitelli toen al in de positie om hem in dienst te nemen. In de oorlog tegen Siena was Vitelli één van de belangrijkste commandanten en raadgevers van Cosimo. In 1562 begeleidde hij Francesco de’ Medici terug van Spanje en werd hij markies van Cetona. Twee jaar later kreeg hij het commando over twee galeien van de vloot van Cosimo die uitvoer tegen de Turken. Hij behaalde grote overwinningen als opperbevelhebber van de cavalerie van Cosimo bij Porto Ercole en Orbetello op de Turken, die de kusten van Toscane onveilig maakten. Het jaar daarop streed hij aan het hoofd van de ‘Cavalieri di Santo Stefano’ tegen de Turken op Malta . Don Garzia consulteerde hem met Serbelloni en andere vooraanstaande ingenieurs voor de fortificaties van het toekomstige La Valletta.
In 1567 benoemde Filips II hem tot maestre de campo general , de op één na hoogste functie in de Spaanse militaire hiërarchie, in het leger van Alva dat naar de Nederlanden ging. Hij was met Serbelloni betrokken bij de locatiekeuze van de citadel van Antwerpen . In 1568 ging hij op veldtocht tegen Lodewijk van Nassau na diens overwinning bij Heiligerlee en vocht hij in het zuiden tegen de troepen van Oranje. In het voorjaar van 1569 ging hij met Serbelloni en Bartolomeo Campi op inspectietocht naar Holland en Zeeland, terwijl hij in het najaar op diplomatieke missie in Engeland was. Het jaar daarop volgde hij Don Sancho Dávila op als gouverneur van het kasteel van Antwerpen. In 1572 is hij samen met Don Frederik de Toledo , Alvas zoon, bij de belegering van Bergen . In 1573 trachtte Vitelli bij het beroemde beleg van Haarlem een muiterij van Spaanse soldaten te bezweren. Het jaar daarop was hij actief bij het beleg van Leiden en de inname van Woudrichem en Leerdam. In 1576 raakte Vitelli zwaargewond na een val uit zijn draagstoel en overleed hij kort daarna aan zijn verwondingen.
Charles van den Heuvel
Literatuur
A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden XIX (Haarlem, 1876) 259
Biographie Nationale de Belgique : n i et opgenomen
Nationaal Biografisch Woordenboek : niet opgenomen
Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek : niet opgenomen
Bovenstaande tekst verscheen eerder in: ‘Papiere bolwercken’ : de introductie van de Italiaanse stede- en vestingbouw in de Nederlanden (1540-1609) en het gebruik van tekeningen / Charles van den Heuvel. – Alphen aan den Rijn : Canaletto, 1991. – 247 p. : ill. ; 32 cm Ook verschenen als proefschrift Groningen, 1991. – Bibliogr.: p. 229-240. – Met reg en samenvatting in het Engels. ISBN 90-6469-657-8 geb, pag. 159. Met vriendelijk dank aan uitgever Canaletto.
Cees Reijner, Italiaanse geschiedschrijvers over de Nederlandse Opstand, 1585-1650. Een transnationale geschiedenis (Proefschrift Universiteit Leiden, oktober 2020), p. 40-59.
Zeeland en Holland in 1569. Een rapport voor de hertog van Alva / Bewerkt door S. Groenveld, J. Vermaere. – krt., portr. In: Nederlandse Historische Bronnen: (1980), dl. 2, p. 103-174. Vitelli op pp. 121-125