Zilveren manen

De wassende maan is algemeen bekend als symbool voor de islamitische wereld. Al vroeg vond dit symbool zijn toepassing in de Nederlanden. Degenen die strijdbaar anti-katholiek waren, in het bijzonder de Watergeuzen, lieten de leus “liever turks dan paaps” of “liever turks dan paus” op zilveren halvemanen graveren. Deze zilveren manen droegen zij als partijsymbool aan hoed of kleren.

De opschriften op deze manen kunnen in spelling en woordkeus variëren. Bijvoorbeeld: “liever turcks als paus 1580”, met op de keerzijde: “ghi Staten vest die prins getrou”, d.w.z. gij Staten (bestuurders van het land), ondersteun trouw de prins (van Oranje).

Literatuur

Beschryving der Nederlandsche historipenningen: of beknopt verhaal van ‘t gene sedert de overdracht der heerschappye van keyzer Karel den Vyfden op koning Philips zynen zoon, tot het sluyten van den Uytrechtschen vreede, in de zeventien Nederlandsche gewesten is voorgevallen. / Gedaan en opgesteld door Mr. Gerard van Loon. – In ‘s Graavenhaage, : by Christiaan van Lom, Isaac Vaillant, Pieter Gosse, Rutgert Alberts, en Pieter de Hondt, 1723-1731. – 4 dl. : ill. ; in-2. Deel I, 191-192.

M. de Man, `De oorsprong der zilveren Manen’, Tijdschrift van het Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Penningkunde 5 (1897) 22-25

Penningkundig repertorium : mededeelingen ter aanvulling van de penninggeschiedenis der Nederlanden / Jacob Dirks. – Leeuwarden [etc.], 1879-1891. – 4 dl. : ill. ; 25 cm + Reg. op dl. 1 en 2
Samengesteld uit overdrukken uit de Navorscher . Deel 1, nos. 521-525.